Edukim per te luftuar perjashtimin social

Kunder varferise duke investuar ne edukim

Edukim per te luftuar perjashtimin social: kjo eshte tema qe perballoi konferenca Bienale e organizuar nga komiteti ekonomik dhe social europian (Cese) ne Firence me 20-23 maj 2010 me pjesemarrjen e Presidentit te Komisionit europian Jose Manuel Barroso ne kuadrin e vitit europian te luftes kunder varferise dhe perjashtimit social.

Nje teme sigurisht kurajoze. Mbi te gjithe ne kete periudhe te nje krize te thelle ekonomike dhe financiare, qe vazhdon te gjeneroj papunesi, te minoj kohezionin social dhe duke mbjelle ne rrugen e saj nje sere rreziqesh per welfare europian si dhe per funksionimin e mire te demokracise sone.

Objektivi themelor i takimit te Cese pervec nenevizimit te centralitetit te problemit te perjashtimit social ne UE, ishte ai i permbushjes se nje hapi te pare poltik drejt nje legjislacioni te ri europian te perfshirjes, te bazuar mbi instrumenta themelor te edukimit dhe mbi rishikimin e politikave te arsimit dhe te formimit ne UE dhe te shteteve anetare.

Punimet e takimit kane kerkuar te definojne rekomandimet e drejtuara komisionit europian me kerkesen te promovojne nje liber te gjelber per ta vendosur ne vemendjen e pergjegjesave politik europian dhe te shoqerise civile ne teresine e saj.

Kjo inisiative e re hyn ne pushtetet e reja qe i atribuohen Cese nga traktati i Lisbones i cili ne artikullin e tij 11 vendos vendos bazat e nje demokracie pjesemarrese ne nivel europian.

Kane qene tre dite pune qe kane pare te ballafaqohen politika dhe teknika, sipermarrese dhe sindakaliste, sociolog dhe eksperte te arsimit dhe te formimit, pervec protagoniste te edukimit jo formal dhe te organizatave jo qeveritare te impenjuara ne kete fushe.

Nyja lidhese midis edukimit dhe perjashtimit social

Tre seminare ne te cilin jane zhvilluar diskutime per te vendsur qartesisht ne evidence lidhjen midis edukimit, varferise dhe perjashtimit social: edukimi si instrument per te jetuar ne shoqeri, edukimi si instrument per te patur akses ne tregun e punes dhe edukimi si instrument per te ushtruar te drejtat e veta. Shifrat e varferise dhe te perjashtimit social ne Europe i bejne referim nje varferie relative qe rritet dhe godet sot 17% te qytetarve europian, vlen te thuhet rreth 78 milion persona. Gje qe do te thote globalisht papunesi, banesa te privuara nga dinjiteti, asistence shendetesore te papershtateshme, pengesa ne mesim dhe ne informim, integrim dhe kulture si dhe pjesemarrjes sociale. Nje varferi relative qe shoqeruar edhe me pabarazi gjinore, racash ose etnish, fetare ose besimi, paftesi, moshore ose te orientimit seksual, te punes (stabile apo te perkoheshme) etj.

Me pak fjale sot ne Europe, nje qytetar ne kater gjendet ne paftesi te pranoj gezoj te drejtat themelore, te kete kushte jetese dinjitoze dhe te kete raport me tregun e punes. Veshtiresite rriten dhe godasin ne vecanti femijet e te varferve. Sipas sondazhit te fundit qytetaret europian shprehin nje preokupacion shohim qe manifestojne nje pesimizem te perhapur per te ardhmen, duke konfiguruar nje 10% te varferise ekstreme, nje 29% te perjashtimit social dhe rreth nje 31% te europianeve ne risk te nje varferie te re. Dhe ne radhe te pare u atribuoje pergjegjesine padrejtesise sociale.

Nje problem social dhe ekonomik. Problemi nuk ka qene i pare vetem nen keto aspekte, por jane analizuar edhe nen nje profil ekonomik. Europa gjendet perballe sfidave imponuese per te ardhmen, qe imponojne te pershtatet me progresin tekonologjik dhe me konkurrueshmerine globale, me egzigjencat e profesioneve te reja dhe aftesitte e kerkuara nga nje treg pune ne evolucion te vazhdueshem

Nen sfondin e ketij skenari, Europa nuk mundet sigurisht te lejoje te perjashtoj nje qytetar ne kater nga prodhimi dhe nga konsumi. Ne analize te fundit nuk eshte vendosur ne diskutim, ajo qe edukimi nuk eshte vetem nje e drejte themelore por edhe mbi te gjitha nje instrument per te jetuar ne shoqeri dhe evituar cdo lloj tipi te perjashtimit, te dhenat e prezantuara ne rolin e akorduar sot edukimit per te perballuar keto sfida jane vecanerisht alarmante. Keto te dhena konfirmojne pervec te tjera qe papunesia dhe perjashtimi koncentrohen mbi te gjitha midis personave qe nuk kane arsim dhe kualifikim te pershatteshem per te patur akses ne boten e punes.

Te investosh ne arsim dhe formim. Ne konkluzionet e adaptuara nga takimi i Cese ka kerkuar keshtu investime me te medha, jo vetem financiare, ne aresim dhe formim dhe kjo mbi te gjitha ne nje moment te krizes, zhvillimin e nje sinergjie me te madhe midis arsimimit formal dhe informal; nje perfshirje me te madhe te te gjithe aktoreve si pjeset sociale, ndermmarrje, shkolle, institute te formimit te vazhdueshem, familie; zhvillimin e kualifikimeve te pershtateshme te trupit mesimor; politika qe lejojne te pajtohen me shume jeta profesionale me jeten private; zhvillimi i nje vemendjeje te vecante te arsimimit dhe integrimit te punetoreve emigrante, nje reduktim drastik te abandonimit shkollor dhe rritje te numrit te te rinjeve te lauruar. Te gjithe ingrendiente te nevojeshem per t’iu pergjigjur objektivave qe Europa ka fiksuar ne startegjien e saj per vitin 2020.

Rreziku i madh qe vrapon sot ne Europe eshte pikerisht ai qe perballon kriza ekonomiko, finaciare dhe sociale vetem ne terma te rrepte te biancit, te shkrutimit te shpenzimeve publike, te kontrastit nga spekullimet financiare. Dhe sociale vetem ne terma te rrepte te bilancit, te shkrutimit te shpenzimeve publike, te kontrollit nga spekullimet financiare. Behet fjale per nderhyrje te nevojeshme por jo te mjaftueshme qe mbeten ne hije te pavemdneshme ndaj temave te medha te te ardhmes, se zhvillimit ekonomim dhe social, te rritjes se qendrueshme, te profilit qe duhet ti japim shoqerise sone dhe te te ardhmes se gjenerates se re.

Roli i Uninionit europian Ne Firence eshte nenvizuar nevoja e gjetjes se nje ekuilibri midis pergjigjes se emergjences dhe investimit per te ardhmen, me vendimin qe nevojitet kurajo dhe inovacion dhe ku arsimimi dhe formimi, duhet gjetur nje vend i tyre qendor dhe startegjik.

Unioni europian nuk ka pergjegjesi normative ne fushen e edukimit por ka nje rol te ndikimit dhe kordinimit te politikave kombetare. Objektivi i takimit Firences eshte ai i individualizimit te rekomandimeve te pershtateshme per t’ia prezantuar Komisionit europian dhe parlamentit europian, sepse frontohen promotore te fuqishem te Europes dhe qytetareve te saj. Persa eshte e ardhmja te cilat duke vendosur ne keto dite ne Unionin europian dhe ne Itali, edhe ne se jo te gjithe duken te kene vetedijen te gjejne kurajon per vendime qe bashkojne rreptesine dhe maturine.

Luiza Hoxhaj