Cfare prodhon nje diplomaci joefektive?

15/04/2009

Ma il Kossovo � uno Stato?
Il caso del protettorato mette alla prova l'armamentario giuridico e politico internazionale
di Giorgio Sacerdoti, ordinario di diritto internazionale alla Bocconi e presidente dell'organo di appello del WTO
A metà febbraio scorso il Kossovo ha festeggiato (si fa per dire) un anno dalla proclamazione della sua indipendenza con un bilancio piuttosto magro a livello internazionale. Solo 54 paesi dei 192 membri dell’Onu hanno riconosciuto la nuova entità. L’opposizione della Russia, membro permanente con diritto di veto del Consiglio di sicurezza, ne ha bloccato per ora ogni prospettiva di ammissione al Palazzo di vetro. Persino cinque paesi membri dell’Unione europea hanno rifiutato il riconoscimento, nonostante il sostegno decisivo che l’Unione dà alla stessa esistenza del Kossovo con la missione di polizia e giudiziaria Eulex che di recente ha sostituito l’amministrazione dell’Onu. Dietro il mancato riconoscimento ci sono naturalmente ragioni politiche. Alcuni paesi (vedi Spagna) temono il contagio, cioè l’esempio di un’etnia secessionistica che diventa indipendente grazie al supporto internazionale nonostante l’opposizione dello stato di appartenenza. La Russia sostiene la Serbia, pensando alla Cecenia, però ha tutelato manu militari il separatismo di Abkazia e Ossezia dalla Georgia riconoscendole come nazioni sovrane.
Ma non ci sono solo contrasti politici, come quelli che portarono a tener fuori la Cina comunista dall’Onu fino a metà degli anni 1970, nonostante la realtà del suo dominio su tutto il territorio continentale. La stessa natura di entità sovrana del Kossovo è dubbia, prima di tutto in fatto: ci sono popolazione e territorio ma l’effettività del suo governo è incerta. Se non fosse stato per la risoluzione dell’Onu n. 1244 del 1999 che richiamava il principio dell’integrità territoriale degli Stati (contentino alla Serbia) ma metteva in opera un’amministrazione separata della regione sotto egida internazionale dopo l’intervento Nato a favore dell’etnia albanese, il Kossovo sarebbe ancora parte della Serbia. Proprio la Nato garantisce l’indipendenza e il governo locale con ben 15.000 soldati. In particolare tutela la minoranza serba nel nord del paese, di fatto sempre amministrato dalla Serbia, dato l’odio interetnico del restante 95% albanese della regione.Sul piano giuridico può un paese che si configura come un protettorato internazionale qualificarsi come Stato sovrano? Basta la volontà di secedere e di costituire uno stato distinto perché una minoranza perseguitata possa rivendicare e ottenere l’indipendenza? Chi decide se uno Stato esiste o no, se possa o debba essere riconosciuto come tale e con quali effetti? È singolare che un requisito così fondamentale per la comunità internazionale sia tuttora così incerto nei suoi elementi. Il Kossovo come caso limite mette alla prova un armamentario politico-giuridico essenziale per evitare conflitti. Non a caso l’Assemblea generale dell’Onu nell’autunno scorso ha chiesto alla Corte internazionale di giustizia un parere proprio sull’esistenza dei requisiti del Kossovo come Stato. Anche in caso di risposta pro indipendenza sarà difficile che gli oppositori ammaino bandiera e che lo staterello balcanico possa raggiungere senz’altro all’Onu gli altri sei Stati nati dalla dissoluzione della Iugoslavia.

Ndryshimi qe vjen nga femijet

Ja kushtoj Treisit tim te dashur si dhurate per ditelindje

“Qyteti i femijeve”.
Ndryshimi qe vjen nga femijet

Aresyet perse mora penen e te shkruaj keto rradhe jane:
Shkembimi i mesazheve me Julian.H.Adili “Lider” i cili me shkruante: “12 Vjet me pare, kur une isha vetem 11 vjec ne ndodheshim ne te njejtin shesh,……
Po ashtu nje shtyse tjeter ishte edhe pronocimi i nje ambjentalisti ne emisionin “Zone e lire”, i cili duke ju referuar nje inisiative te Bashkise Tirane: fushata mjedisore “Per reduktimin e mbetjeve urbane”, e cila zhvillohet kryesisht ne “pavionin e qelqte”, dhe edukimi i femijeve me kulturen e riciklimit te mbetjeve te krijuara nga veprimtaria jone e perditeshme( jo industriale,por familjare), e quajti kete nje kulture qe duhet t’u imponohet te rriturve dhe jo femijeve. Mendoj se rruga me e drejte do te ishte vleresimi i kesaj inisiative dhe kerkesa per t’a thelluar ate projekt, ne te cilin target jane femijet, edhe me grupet te tjera moshore si te rinjte apo te rriturit.
Se fundi njohja nepermjet “Ditarit te Tiranes”, me thellimin e kesaj inisiative nga ana e Bashkise Tirane me organizimin e javeve te riciklimit me sloganin : “Riciklo, bej art”, nje miniprojekt me punime artistike me baze riciklimi. Target kryesor ne kete aksion sensibilizues perseri jane femijet .
Shembulli i Julianit qe sot aspiron te kete nje rol ne zhvillimin . emancipimin dhe ndryshimin e shoqerise sone, deshire kjo e kultivuar shume heret, qysh femije apo perpjekjet e bashkise per te perfshire edhe femijet ne qeverisjen e qytetit nepermjet nje projekti bashkekohore, jane pjese e nje mentaliteti te ri, e nje filozofie te re qeverisese e cila duhet perkrahur dhe nxitur me tej.

Perse femijet duhet te marrin pjese ne qeverisjen e qytetit?
Deri ne nje moment grate amerikane , grate italiane, shqiptare apo gjetke nuk merrnin pjese ne jeten demokratike, nepermjet votes . Psh edhe ne Italine fqinje, nje vend i zhvilluar grate kane votuar per here te pare ne 1946, kur votohej per referendumin ku duhej te zgjidhej midis monarkise dhe republikes. Po ashtu deri ne nje moment ne Amerike edhe njerezit me ngjyre nuk e kishin kete te drejte.
Deri ne ate moment ishte menduar qe qeverisja e vendit ishte ceshtje burrash, pjeserisht racash, pervecese ceshtje teresisht per te rriturit. Keshtu qe eshte e veshtire te mendosh qe sot, 65 vjete me pase nga kjo here e pare e pjesemarrjes per grate, dikush mendon qe edhe femijeve u takon e drejta e pjesemarrjes ne qeverisjen e vendit te tyre.
Ne keto faqe do te tentoj te demostroj se jo vetem femijet kane kapacitet dhe te drejte, por se edhe ne te rriturit kemi nevoje per ndihmen e tyre per te qeverisur qytetin ne se duam te shpresojme ne nje te ardhme me te mire dhe te qendrueshme. Ne se duam te shpresojme t’a bejme kete per te shpetuar shoqerine tone.

Cilat jane shtyllat mbeshtetese te kesaj filozofie?
1-E thote shkenca:
Deri nje shekull me pare, nga ana tjeter, askush nuk mendonte se vitet e para te jetes se femijeve do te kishin nje fare rendesie per zhvillimin e mepasem te tij, si gje qe tregonte se eksperiencat e rendesishme duhej te kishin filluar me fillimin e shkolles fillore, me hapat e pare te medhenj. Por kujdo qe i kerkohet te tregoje se cili eshte viti me i rendesishem i jetes se tij Freud i pergjigjej pa hezituar: “Sigurisht viti i pare”. Mbas Freud, Piget, Vygotsky, Bruner, na kane ndihmuar te kuptohet se nje femije eshte i pasur dhe kompetente qysh nga ditet e para te jetes, keshtu qe eshte ne gjendje te kete idete e veta, te ndryshme nga ato te te rriturve, dhe eshte i afte t’i shpreh ato.
2.-E imponon ligji:
Konventen e te drejtave te femijeve, nuk e kane kerkuar femijet, por e kane vendosur te rriturit e Kombeve te Bashkuara me 1989., dhe pothuajse qe te gjitha shtetet e kane nenshkruar ate dhe e kane perfshire ne legjislacionin kombetar, duke e bere keshtu ligj te detyrueshem dhe te padhunueshem.
Cfare do te thote per nje Shtet te kete ratifikuar Konventen dhe t’a kete trasformuar ate ne ligj kombetar ?
Mbi te gjitha do te thote t’u njohesh femijeve , qysh nga lindja , statusin juridik te qytetareve me te drejta te plota. Keshtu qe, nuk mund te flitet me per “qytetare te ardheshem” ose te mbash priteshmerine tradicionale, kaq te zakoneshme tek te rriturit: t’a konsiderosh rendesine e femijeve per te nesermen e tyre si te rritur, qe do te jene dhe jo per qytetare edhe pse te vegjel , qe jane sot.
Kjo do te thote te ndihesh i kufizuar nga ajo qe konventa e thote me solemnitet ne nenet e saj. Konventa thote :.”.qe gezojne disa te drejta , jo te respektuara te gjithe femijet e botes, jo vetem sepse shpesh jane te shfrytezuar, te shitblere, te dhunuar, por edhe sepse nuk njohin pasojat e tyre, kompetencat e tyre, dinjitetin e tyre”. Keshtu konventa parashikon se interesi i femijeve duhet mbrojtur ne se rastesisht ai hyne ne konflikt me interesat e te tjereve, duke cenuar keshtu te drejten e femijeve per te pushuar.
Por ne se per te rriturit impenjimi prane kombeve te bashkuara eshte realisht i perbashket, per shkak te prezences se tyre, ata duhet te jene disponibel edhe per pjesemarrjen e femijeve , ne pushtetin qe ushtrojne kur marrin vendime, qe i perfshijne ata(femijet). Kjo eshte eksperimentuar ne shkolla , por edhe ne universitete, kudo ne bote por edhe ne vendin tone. Mjafton te kujtojme qeverite e nxenesve apo ato studentore si dhe senatet respektive, te ciat respektojne ne veprimtarine e tyre rregullat demokratike ,respektivisht ne perputhje me organet qe u referohen( projekte keto te financuara dhe mbeshtetura nga Unicef ne vendin tone).
Keshtu qe duhet te jemi te ambjentuar me nje kryebashkiak qe konsulton qytetaret e vegjel, sepse, edhe pse ne qytet nuk jetojne vetem femijet, eshte e veshtire te imagjinosh nje vendim te marre nga keshilli bashkiak, qe nuk perfshin edhe femijet.
Por njezet vjet pas aprovimit te konventes se Kombeve te Bashkuara, askush nuk ka theksuar kete nevoje me qartesi te mjaftueshme, dhe as nuk eshte preokupuar te definoj forme te pershtateshme per konsultimin dhe pjesemarrjen e femijeve ne jeten e familjes, shkolles apo dhe ate te qytetit.
Por ka edhe nje tjeter aresye, ndoshta me te fuqishme dhe me preokupante, qe do te na detyronte te kerkonim ndihmen e femijeve.Gjenerata jone eshte ndoshta e para gjenerate ne histori, te pakten ne ate qe ne njohim , qe nuk po ushtron pergjegjesi per gjeneratat e ardhme. Eshte hera e pare qe baballaret nuk tregohen te pergjegjshem per te ardhmen e femijeve te tyre dhe ate te pasardhesve te tyre..
Stergjysherit, gjysherit dhe prinderit tane kane bere shume sakrifica per te na dhene nje jete me te mire. Mjafton te kujtojme vuajtjet qe duhet te perballonin nenat tona perpara hyrjes se lavatrices, frigoriferit, hekurit elektrik. Megjith keto mungesa ato kane ditur te na krijojne kushte te tilla jetese qe shpresa jone per nje jete me te mire te shtohej.

Por cfare po ben gjenerata jone?
Me ndergjegje eshte duke shkateruar boten ne te cilen jetojme, duke krijuar per femijet dhe niperit tane kushte jetese me te keqia se sa tonat. Ky fenomen shkaterrues po perfshin progresivisht shpejt edhe vendin tone.
Nga kerkimet e fundit europiane, rezulton qe ndotja atmosferike eshte duke prodhuar nje pakesim mesatar te jetes te pakten 9 muaj per seicilin prej nesh. Femijet dhe niperit tane do te duhet te jetojne ne nje ambjent ku do te jete me thjeshte te vdesesh nga tumoret per shkak te ndotjes atmosferike dhe ku do te jene me te mundeshme efektet kardiovaskulare, per shkak te moslevisshmerise se detyruar , perballe televizorit, ku i kemi denuar femijet tane, ku per shkak te mbrojtjes se autonomobilave tane, ne rritje kemi bere jo praktikisht te perdoreshme hapesirart publike urbane.
Me pare vendimet dhe planet qe ndermerrnin duhet te garantonin shtate breza. Kjo do te thote , qe gjysherit tane ishin largpames dhe programonin jeten e gjeneratave te ndryshme. Ata ishin te afte te investoheshin per nje te ardhme qe ata nuk do ta gezonin, nga e cila do te perfitonin femijet dhe niperit e tyre.
Sot askush nuk mund te ndermarre vendime kaq radikale. Perball cdo kercenimi kerkohet nderhyrje administrative. Askush nuk leviz. Jemi ne eren e politikes. Nuk kemi me vendimet per gjeneratat e ardheshme te gjysherve tane, por kater vitet e politikaneve qe i kemi zgjedhur per te qeverisur 4 vjet interesat tona. Ne fakt kater vitet reduktohen ne dy:, sepse vitin e pare duhet te ambjentohen dhe te kuptojne, kurse te fundit te pergatiten per zgjedhjet e ardheshme.
Politikanet te cileve u kemi besuar detyren, qe nje here e nje kohe ishte e gjysherve dhe baballareve tane, per te na prezantuar dhe per te pergatitur te ardhmen e femijeve dhe niperve tane, shpesh i preokupon me shume vazhdimesia e karrieres se tyre politke se sa mireqenia e zgjedhesve te tyre.
Ne kete klime dhe ne keto kushte rriten femijet tane, ne qytetet tona te sotme, ku modeli i ofruar prej nesh eshte: Nje qytet i te rriturve dhe per te rriturit.

Qyteti modern lindi duke rrezuar skemen mesjetare , qe ndante keshtjellen nga pjesa tjeter , duke krijuar midis tyre nje raport hierarkik. Ai lindi pereth nje sheshi, ne nje hapesire te perbashket edhe pse ne kushte te ndryshme, ne vende te dryshme. Ne shesh vendosen pallatet e qeverise, katedralet, kazerma e garnizonit, ne shesh zhvillohet tregu….etj.
Qyteti eshte vendi i takimeve dhe i shkembimeve. Hapesira urbane eshte e perbashket , nuk ka lagje te ndryshme per nivele te ndryshme sociale, ne rruget e qytetit, pallatet e te pasurve, shpesh vepra te arkitekteve te medhenj, lartesohen perkrah shtepizave modeste te artizaneve. Ky alternim nderton nje ritem urbanistik qe i ben shume te bukura qytetet europiane.
Ne qytetet tona kjo nderthurrje ka ekzistuar gjithashtu, pavaresisht nivelit te zhvillimit te tyre. Ne dhjetevjecaret e fundit , mbas luftes se dyte boterore, duket qarte qe qytetet po i ngjajne gjithnje e me shume modelit mesjetar. Qendrat historike po boshatisen, duke u vendosur ne to qendra bisnesi e administrative, sipas kritereve te reja te zhvillimit : ndarjes dhe specializimit. Qendrat historike per bankat dyqanet e luksit dhe te argetimit, periferia per te banuar. Pastaj jane vendet per femije, kopshtet , parqet e lojrave, vendet per pleq, qendrat e te moshuarve, qendrat e dijes, nga shkollat fillore deri tek universitetet, qendra shendetesore e spitale etj.Kesaj tendence nuk po i shpetojne as qytetet tona.
Ne kete qytet femijet nuk mund te jetojne disa eksperienca thelbesore per zhvillimin e tyre si aventura, kerkime, zbulimi i te rejave , rreziku, kapercimi i pengesave dhe keshtu qe nuk mund te perjetojne kenaqesine dhe emocionin. Shkurt nuk mund te luajne. Keto eksperienca kane nevoje per dy kushte themelore te cilat jane duke u zhdukur: koha e lire dhe hapesirat publike. Eshte e veshtire qe femijet te dalin nga shtepia te vetem, duke kerkuar te shoqerohen per te shkuar ne nje vend te pershtatshem per te luajtur me ta.
Veshtiresite ambientale, te verteta ose te supozuara, kane bindur prinderit qe ky qytet nuk garanton qe nje femije 6-10 vjecare te dali vetem; keshtu qe ajo qe ishte koha e tij e lire eshte kthyer ne nje kohe te organizuar, duke u dedikuar atyre aktivitete te ndryshme Brenda apo jashte shtepise, rigorozisht te programuara dhe zakonisht te paguara. Nga njera ana televizori, plystation, interneti, nga ana tjeter kurse te ndryshme mbasdite ne sport, arte apo gjuhe te huaja. Prej ketu buron nevoja e nje qyteti per femijet. Si duhet te jete ai?

Qyteti i femijeve
Te ndergjegjeshem per kete situate shume preokupante, te nevojes se nje ndryshimi te shpejte dhe rrenjesore, del ne pahe qe te rriturit nuk jane te gatshem , nuk jane te disponueshem per te reduktuar privilegjet e tyre, qe duke kompromentuar shendetin dhe mireqenien e femijeve dhe nipave te tyre, i sigurojne vetes sot komoditet dhe avantazh.
Nga keto konsideracione lindi projekti: “Qyteti i femijeve”, i cili i fton kryebashkiaket dhe administratoret e qyteteve te ndryshojne pikereferimin dhe pervec qytetareve te rritur dhe prodhues, duhet te perfshijne si parameter edhe femijet.
Projekti “Qyteti i femijeve” lindi ne 1991 ne Fano(Itali), nepermjet nje serie mbledhjesh dhe takimesh, derisa me ne fund u krijua nje rrjet qytetesh qe njohen propozimin e tij. Ne 1996 Laboratori internacional, i krijuar per kete funksion, u trasferua prane Instituitit te Shkences dhe Teknologjise, ne perberje te Keshillit Kombetar te Kerkimit te Romes, dhe qe prej ketej u organizua rrjeti nderkombetar, prej te cilit prodhohen materialet mbeshtetese per iniziativen, duke organizuar ne Rome takimet nderkombetare te perviteshme. Ne 2001 qyteti i Romes aderon ne iniziative duke marre keshtu edhe rolin drejtues te saj.
Per sa spjegova me larte behet fjale per nje filozofi te re te administrimit te qytetit, ne te cilen femijet marrin rol paradigmatik te te tjereve.
Me te vegjelit , jo vetem prezantojne nevojat e te gjithe qytetareve, por edhe nevojat e qytetit te konsideruar si nje ekosistem te madh, aktualisht i semure rende
Te gjitha te keqiat qe sot njihen ne qytetin modern u korespondojne vuajtjeve te femijeve: qyteti vuan nga zhvillimi i zonave te ndara, te specializuaara, kurse femijet kane nevoje per nje ambjent kompleks te perbashket ; qyteti vuan nga ndertesat e larta te banimit, te cilat prodhojne deme sociale, margjinalizim si dhe nga bota e krimit dhe femijet vuajne nga pamundesia per t’u takuar ne kete ambjent te rrezikshem, pa gjelberim dhe pa sheshe: qyteti vuan nga trafiku, nga ndotjet, zhurmat dhe femijet vuajne nga pamundesia , qe te jetojne lirisht ekspriencat e domosdoshme te eksplorimit dhe lojerave.
Ne kete sens mund te themi qe femija eshte nje indikator i ndjeshem ambjental, dhe kur nje femije do te jete mire dhe do te mund te pershkoj lirshem rruget e qytetit do te thote qe qyteti do te kete gjetur funksionin e tij natyral te vendit te eksperiencave te perbashketa, te bashkepunimit dhe solidaritetit. Kjo eshte nje menyre korrekte e propozimit per nje zhvillim te qendrueshem.

Keshilli i femijeve
Rimarrim temen e pjesemarrjes , sipas nenit 12 te Konventes per te Drejtat e Femijeve si dhe te rolit te kryebashkiakut si garant i te drejtave te te gjithe qytetareve, specifikisht te atyre qe jane ne pamundesi te shprehen me voten e tyre apo te protestojne.
Projekti: “Qyteti i femijeve” propozon per kete funksion : “Keshillin e femijeve”.
Per kete kemi dy modele te ndryshme:
1-I pari eshte eksperienza franceze e viteve 70, qe permban funksionin e keshillit bashkliak, i cili u propozon femijeve qe te jetojne eksperiencen e formimit dhe funksionimit te keshillit bashkiak si nje loje duke zabtuar te gjtiha rregullat dhe procedurat e zgjedhjes dhe funksionimit si ne realitet. Keshilli i dale nga procedura e zgjedhjes nepermjet nje fushate elektorale thirret : “Keshilli Bashkiak i femijeve” dhe perfshin femije te shkollave fillore dhe te mesme.
2- Modeli i dyte quhet “Keshilli i femijeve”, sepse perbehet nga femije qe i japin keshilla kryetarit te bashkise. Ne kete rast ai nuk imiton keshillin bashkiak dhe nuk zgjidhet sipas procedurave dhe modaliteteve te tij.
Keshilli eshte pergjigjia e duhur per sa parashikohet ne artikullin 12 te Konvetes se te drejtave te femijeve, duke qene ne kete menyre nje instrument i pershtatshem nepermjet te cilit kryebashkiaku terheq opinionin e femijeve. Femijet kane ne kete rast si impenjim ti trasmetojme kryetarit te bashkise mendimin e tyre per ate qe nuk funksionon ose qe nuk ecen mire, pare nga kendeveshtrimi i tyre, duke propozuar dhe modifikimin perkates. Keshilli ka si qellim jo te realizoj projektet e veta, por te nderhyj ne ato te kryetarit te bashkise, duke kontribuar ne ndryshimin e qytetit, duke e bere ate me te pershtatshem per kerkesat e femijeve dhe te kategorive te tjera me te dobeta. Ata kane per qellim t’i “grushtojne” kryetarit te bashkise, t’i krijojne shqetesime ashtu sic vetem ata dine t’a bejne.
Ketu duhet te zgjidhen me short femije nga te gjitha kategorite.
Natyrisht struktura te tilla ne respekt te nenit 12 te Konventes se femijeve duhet te zgjidhen ne te gjitha vendet duke filluar nga ambjentet publike, ku perfshihen femijet, si keshillat spitalore , te parqeve, te muzeumeve etj.

Po cilat jane keshillat dhe idete e femijeve qe i sherbejne nje kryebashkiaku?
Ne raportin e tyre me femijet me te rriturit, ku behet fjale per prinderit, per mesuesit, femijet e dine qe te medhenjte presin prej tyre qe ata te demostrojne se jane “rritur”, se kane “mesuar”.
Cdo te thote te jesh i rritur dhe te kesh mesuar? Do te thote qe t e kesh abandonuar progresivisht menyrat e te vepruarit, te te qenit dhe te te menduarit si femije, duke perftuar ato te nje te rrituri.
Por duke u kthyer tek kryetari i bashkise dhe tek kerkesa e tij per ndihme ndaj femijeve prej prinderve dhe mesuesve te tyre, nuk do te ishim aspak te dobishme dhe ndihmuese keshillat e tyre sipas kesaj logjike, sepse mendimet e prinderve mesuesve te tyre jane ato qe mendon edhe ai vet si I rritur. Ajo qe i sherben kryetarit jane idete e verteta te femijeve , kendveshtrimi i tyre, sipas menyres qe i shohin ata. Ata kane vlere pikerisht sepse jane te ndryshme nga ato te te rriturve. Kur nje femije thote nje gje te cuditeshme, nje “budallallek”, pothuajse sigurisht ka dicka te vlefeshme, te mire, per t’u thelluar me kontributin e te gjitheve.
Theniet e femijeve , duke qene ide individuale ne se do t’i adoptonim rregullat demokratike, duke bere qe te votojne femijet per propozimet e tyre te vecanta, natyrisht qe do te fitonin idete konservative dhe projektet e te rriturve.

Eksperienza e Romes
Qyteti i Romes ka aderuar ne projektin nderkombetar “Qyteti i femijeve” ne 2001, ne fillim te mandatit te pare te kryebashkiakut Veltroni dhe ka hapur laboratorin “Roma qytet i femijeve”, duke ja besuar drejtimin shkencor dhe lancimin e aktiviteteve grupit te laboratorit nderkombetar.
20 Nentori eshte dita e te drejtave te femijeve. Kryetari i Bashkise se Romes z. Veltroni thirri, ne Campidoglio, me 20 nentor 2001, 20 femije ne mbledhjen e pare te keshillit te femijeve te qytetit. Veltroni i’u drejtohet atyre me keto fjale : “ E deshiroja kete keshille te femijeve , per ndihmen tuaj. Shpesh te rriturit harrojne c’do te thote te jesh femije dhe kjo shkakton gabime te renda, dhe nga keto gabime lindin qytete ku te gjithe, por vecanerisht femijet jetojne keq. Nga sot do te fillojme te punojme se bashku, sepse kemi nevoje te ndryshojme kete qytet.”
Eshte domethenese qe nje kryebashkiak i rendesishem , si ai i Romes njeh dhe deklaron publikisht nevojen per te qene i konsultuar nga konsulente tipik sic jane femijet. Kete e thote nje kryebashkiak qe ka te gjithe konsulentet dhe bashkepunetoret qe deshiron, ka nepunes dhe drejtues, por qe jane te gjithe te rritur si ai dhe te gjithe mund te harrojne. Kjo thenia e tij nxjerr ne pah faktin se kerkesa per ndihme nuk eshte finalizuar per te kenaqur femijet dhe nevojat e tyre, e cila gjithashtu do te kishte qene nje qellim i denje dhe i nevojshem, por ajo i kushtohet nje qellimi me te larte: Ndryshimit te qytetit.
Nga ky moment keshilli i formuar nga femije periodikisht zhvillon takime me kryetarin e bashkise, me keshillin komunal si dhe administraten duke u komunikuar atyre kerkesat e tyre, mendimet dhe idete e tyre. Ato jane propozime te thjeshta, pothuajse te pergjitheshme, por apsolutisht larg nga zgjidhjet e te rriturve , dhe per t’u degjuar kerkojne ndryshime jo te thjeshta.
Kjo pervoje nuk eshte e veshtire qe te aplikohet edhe nga kryebashkiak si ai i Tiranes, Vlores, Durresit etj. Femijet luajne keshtu nje rol mirefillti politiko-administrativ: ata duhet te ndihmojne kryetarin e bashkise te ndryshoje e per rrjedhoje te permiresoje qytetin.
Nga kjo dite jeta e nje kryebashkiakut, e administrates se tij si dhe e keshillit bashkiak behet me e komplikuar, sepse femijet jane “kokeforte” dhe kerkojne llogari per ate qe u eshte premtuar.
Ky shembull deshmon se si mund te ndryshoje ne menyre dialektike dinamika e ndryshimit me pjesemarrjen e femijeve ne qeverisjen e qytetit.
Pyetjes sime se perse femijet jane te preokupuar ata i pergjigjen ne menyre te ndryshme: nje pjese te thone se ata jane te shqetesuar se prinderit e tyre nuk gjejne parkim, prandaj duhen ndertuar parkingje, nje rast evident ky se si femijet preokupohen per problemet e te rriturve; por pjesa tjeter thoshte jo per parkimet, sepse keshtu nuk do te kishin vend per te luajtur.
Pyetjes se ne se do te takonte kryetarin e bashkise cdo t’e deshironte t’i thoshte Treisi( 7 vjec nga Tirana) i pergjigjet.: “Ne se do ta takoja kryetarin e bashkise do ti thoja qe te beje sa me shume parqe per lojerat sepse femijet kane nevoje te luajne, te kenaqen. Nuk duhet te kenaqen vetem te rriturit, sepse dhe femijet kane te drejtat e tyre per te luajtur, sepse vrapimi dhe lojerat u bejne mire trupit te tyre”.
Nje tjeter femije do te pergjigjej: “Do t’i thoja qe ti bej pergjysem(parkinget dhe kendet e lojerave)”, nje pergjigje kjo qe te ben te buzeqeshesh sepse eshte serioze dhe bujare. Serioze , sepse femijet jane te ndregjegjeshem per nevojen e hapesirave per te luajtur, dhe bujare sepse pranon te konsideroj femijet te barabarte me automobilat e prinderve. Keshtu femijet deshirojne qe te pakten te jene te trajtuar si makinat.
Daniela (12 vjec, nga Vlora) pergjigjet: “Ne se do t’a takoja kryetarin e bashkise do t’i thoja: Te krijoje sa me shume hapesira te gjelberta ne qytet, sepse femijet kane nevoje per ajer te paster dhe t’a shpetoj pyllin e sodes dhe detin”.
Pra sic duket femijet deshirojne nga ky qytet lejen per te dale nga shtepia
Femijet e quajne te papranueshme qe ky tip qytet nuk u premton nje pjese te qytetareve te vet mundesine per te shpenzuar hapesirat publike. Femijet ne kete rast mbrojne nje te drejte te tyre , nje nevoje te tyre te pakundershtueshme( sepse nuk mund te dalin dhe te luajne dot vetem, dhe kjo kondicionon zhvillimin e tyre), por ata prezantojne ne kete beteje te tyre civile dhe interesat e te moshuarve, te personave antikapat etj, te cilet ndajne me femijet kete perjashtim te rende. Femijet qe shkojne ne shkolle vetem te shoqeruar nga miqte e tyre jane nje realitet qe po zhduket nga rruget tona. Prezenca e tyre i ben rruget me te sigurta. Femijet qe shkojne ne shkolle apo qe luajne ne rruge krijojne rreth tyre preokupacionin dhe solidaritetin e fqinjeve te tyre. Duhet ta rifitojme kete qytet.

Me detyrat(pa mohuar rendesine etyre) nuk zhvillohet fantasia, me lojera po.
Du nenet e konventes se femijeve neni 28 e drejta per tu aresimuar dhe neni 31 e drejta per te luajtur, duke qene nene te te njejtit ligj kane te njeten vlere, te njejten peshe , te njejtin dinjitet, te njejtin konsideracion.

Atehere kush eshte ambjenti urban qe duan femijet?
Mesazhi qe na japin femijet eshte i qarte: Ata na thone: beni te mundur qe te dalim nga shtepite, beni te mundur qe te perdorim hapesiart publike te qytetit, beni te mundur qe hapesiart publike te jene te te gjitheve, mos na mbyllni ne hapesira te ndara; na lejoni qe tu krijojme shqetesime sepse keni nevoje, ne se ne do te mund te dalim nga shtepite do te mund te dalin me ne edhe gjysherit apo miqte tane.
Ne se ne qytet do te jete gjithe kjo levizje, do te kete me pak automobile, do te jete me mire per te gjithe. Femijet nuk dine nga ekologjia dhe nga ambjentalizmi, por ata kane nevoja elementare, te cilat ne se do te plotesohen, i ngjajne shume qytetit te pershkruar nga ambjentalistet, ekologjistet, sociologet, nga psikologet dhe nga urbanistet e mire.

Te realizosh kete qytet nuk eshte e thjeshte. Te rriturit do te kerkojne t’i mbrojne me cdo kusht privilegjet e tyre, te cilat i konsiderojne ne menyre prepotente si te drejta. Te realizosh kete qytet duhet qe modeleve qe u referohemi ‘t’u konsiderojme dhe shmangim difektet apo gabimet. Mjafton te krahasohesh me fqinjin tone verior Malin e Zi, sheh se aty eshte konservuar shume me mire natyra, jane ruajtur shume me mire raportet me ambjentin dhe hapesirat publike.
Por ne se do t’i ftojme femijet te punojne se bashku me ne sic ka bere kryebashkiaku i Romes, i Tiranes, ne rastin e projektit qe permenda me lart, dhe kryebashkiaket e qyteteve te rrjetit: Qyteti i femijeve, atehere shpresa rritet.
Eshte me e lehte per nje kryebashkiak qe ne vend te shprehjes : Duhet te ndyshojme sepse e thone shkencetaret dhe ambjentalistet, te perdor shprehjen: duhet te ndryshojme sepse e kerkojne femijet tane.
Duhet te konsiderojme , vecanerisht femijet dhe idete e tyre si instrumente te jashtezakoneshme te ndryshimit, duke perfituar nga sugjerimet e tyre. Ne kete menyre femijet do te kene nje ftese te vertete per te realizuar ndryshimin.
Ne kete rast femijet do te jen vertet nje konsulent i kryebashkiakut dhe nje instrument i cmuar per nje fiozofi te re te qeverisjes se qytetit.
Femijet mund te jene shpetuesit e qyteteve , me prezencen e tyre, duke invaduar me lojerat e tyre hapesirat publike. Ata jane te zotet te modifikojne komportimin tone si te rritur duke na detyruar te respektojme me shume ambjentin ku jetojme dhe ku do te jetojne femijet dhe niperit tane.

Luiza Hoxhaj

13.04.2009

Thenie; Pensieri lunghi; Thinking

1 . “Were we are met with cynism and doubts and those who tell us that we can’t, we will respond with that timeless creed that sums up the spirit of a people: Yes, we can” (B. H. Obama, discorso della vitoria alle presidenziali, 5 Novembre 2008, diskutimi me rastin e fitores se zgjedhjeve presidenciale)



2. “I do not lightly dismiss the dangers and difficulties of challenging an incumbent President; but these are not ordinary times and this is not an ordinary election. At stake is not simply the leadership of our party or even our cantry – it is our right to the moral leadership on this planet” (R.F.Kennedy, discorso di candidature alle primarie presidenciali, 16 Marzo 1968, diskutim me rastin e kandidimit per presidenciale)

3. “ Now that conglomerates can dominate the expressions of opinion that flood the minds of the citizenry and selectively choose the ideas that are amplifled so loudly as to drown out others that, whatever their validity, do not have wealthy patrons, the result is a de facto coup d’etat overthrowing the rule of reasions” (A.Gore, 2007, The Assault on Reason, Bloomsbury, p 99)

4. Thomas Jefferson riteneva che un processo di comunicazione franco e aperto fosse e’ un elemento essenziale per il sucesso dell’esperimento americano: “che in fede crediamo un giorno dimostrera che la sociata’ umana puo’ essere governata dalla ragione e dalla verita’. Percio’, il nostro primo obiettivo dovrebbe essere quello di liasciare aperte tutte le strade che portano alla verita’ “.(L’Assalto alla ragione”. Al.Gore.Feltrinelli 2007)


5. “La questione morale esiste da tempo. Ma ormai e’ diventata la questione politica prima ed essenziale perche’ dalla sua soluzione dipende la ripresa della fiducia nelle istituzioni, la effettiva governabilita’ del paese e la tenuta del regime democratico” (Berlinguer, intervista all’Unita’, 7 Novembre 1980)

6. “[…] di fronte ai grandi fatti politici che non sono regolati dalla pura convenienza [..], dobbiamo domandarci[se] vogliamo fare della testimonianza, cioe’ una cosa idealmente apprezzabile, rendendo omaggio alle verita’ in cui crediamo, ai rapporti di lealta’ che si stringono al paese, o vogliamo promuovere un’iniziativa coraggiosa, un’iniziativa appropriate alla situazione […]” (A. Moro, discorso ai gruppi parlamentari della DC, 28 Febbraio 1978, diskutom ne grupin parlamentar te Democristianeve)



7. “Il concetto di una elite che s’impone sfruttando una rete di interessi e condizioni psicologiche generali, contro vecchi dirigenti che hanno esaurito la loro funzione, e’ schietamente liberale[….]. Il processo di genesi dell”elite e’ nettamente demokratico[…]. Lo Stato che ne deriva non e’ tiranico e vi hanno contribuito I liberi sforzi dei cittadini divenuti per l’occasione combatenti” (P.Gobetti,1924, La Rivolucione Liberale. Saggio sulla lotta politica in Italia, Edizione Newton[1998], p.89

Mbeshtetje per Julianin "Lider"

Premtimi i demokracise eshte thellesisht revolucionar keshtu, qe asnjehere plotesisht i realizueshem: te vendosesh aresyen dhe konsensusin si dhe pasurine e mendimit si fonde te pushtetit. Pushteti, eshte origjina dhe zgjidhja e shume problemeve te Republikes dhe botes. Per kete aresye edhe kush nuk ndihet pjese e “sistemit te pushtetit” politik, ekonomik dhe kulturor duhet te okupohet sa do pak ne politike, i vetmi mjete jo i dhuneshem per te demokratizuar pushtetin dhe jo vetem , por edhe shoqerine. Ne kete sens, sipas meje kontributi i Julianit “Lider” eshte shume i rendesishem. Per kete aresye Ai meriton mbeshtetjen tone.

In sostegno di Julian

La promessa della democrazia e’ profondamente rivoluzionaria e, quindi, mai raggiungibile: sostituire la ragione e il consenso alla richezza e alle posizioni di rendita come fonti di potere. Il potere e la origine e la soluzione di molti problemi della Republika e del mondo. Per questo, anche chi non si sente parte del “sistema di potere” politico, economico e culturale dovrebbe occuparsi almeno un po’ della politica, l’unico mezzo non violento per democratizzare il potere e non solo ma, anche la societa’. In questo senso, secondo me anche il contributto di Julian “Lider” e’ molto importante. Per questo ragione, Lui merita essere sostenuto.

Misteret e planetit tone.

Mu duk me vend qe artikullin e marre nga Adnkross t'a ndaj me lexuesin e blogut tim.
Ne kete artikull tregohet qarte evolucioni dhe misteret e planetit tone. Ajo qe me terhoqi eshte fakti se ne perfundim te tij , nga autoret shprehet optimismi per nje klime me te favoreshme. Mendoj se te njohesh planetin ku jeton eshte e rendesishme per te ditur se si duhet reaguar ndaj tij, se si duhen perdorur burimet e tij. Sot tema e ndryshimeve klimatike, ngrohjes globale si dhe politikave mjedisore, jane pjese e qenesishme e reagimit qytetar, por jo vetem. Politikat shumeniveleshe ne planin global dhe ate europian, duke zbritur deri ne nivel rajonal jane ne plan te pare. Do te permendja : Protokollin e Kyotos, Starategjine Europiane te Zhvillimit te Qendrueshem , Agenda 21 nazionale e lokale etj. Cdokush ne se ngacmohet nga ky artikull nxitet te thelloje njohurite e tij ne kete fushe. Mendoj se ne jemi nje vend me uri per njohuri ne kete fushe. Ne se do te arrijme te sensibilizojme opinionin ne kete drejtim neser edhe reagimi do te jete me dobiprures. Ne kete rast ky opinion do te jete ne gjendje te gjykoj politikat mjedisore, si dhe te kete aftesi per te ndikuar ne permiresimin e tyre.

Roma, 30 mar. - (Adnkronos) - Nelle rocce tanti segreti del nostro pianeta, misteri che spiegano come si evolve la Terra. Un'evoluzione che e' il risultato della continua interazione tra energia proveniente dall'interno del pianeta e energia proveniente dal Sole. A sottolinearlo sono due ricercatori del Cnr, Marco Chiari e Arturo Raspini dell'Istituto di Geoscienze e georisorse (Igg) che spiegano: "Il modo in cui la Terra vive e muore, creando e distruggendo continuamente la propria superficie, e' stato svelato da poco".

"Solo dagli anni '60, infatti, -affermano i due ricercatori- si e' scoperto che la superficie terrestre e' costituita da placche litosferiche in lento movimento, che si scontrano e si assestano continuamente, generando catene montuose e oceani. Abitiamo un pianeta le cui parti, nucleo, mantello, crosta, oceani e atmosfera, sono intimamente legate da scambi di calore e di materia". "L'evoluzione della Terra -spiegano- e' il risultato della continua interazione tra energia endogena, proveniente dall'interno del pianeta, ed esogena, proveniente dal Sole". E per svelare questi complessi meccanismi i geologi studiano appunto i prodotti dell'evoluzione della Terra, le rocce.

"Duecentocinquanta milioni di anni fa, al passaggio tra le ere Paleozoica e Mesozoica, -spiegano ancora Chiari e Raspini- le terre emerse si raggrupparono a formare la Pangea, circondata da un unico, grande mare. Tra la placca Africana e quella Euro-Asiatica, nell'area equatoriale, c'era l'oceano della Tetide, nelle cui zone piu' profonde si depositavano sedimenti costituiti da resti di organismi planctonici a guscio siliceo, il cui studio ha permesso di scoprire quando l'oceano si e' formato e quando e' scomparso".

"Nelle aree meno profonde, invece, -continuano Chiari e Raspini- si accumulavano sedimenti costituiti in prevalenza da resti di organismi animali e vegetali a guscio calcareo, testimonianza fossile di forme che un tempo vivevano in quegli ambienti tropicali". Proprio decifrando queste rocce sedimentarie gli studiosi hanno ricavato dettagliate informazioni sul clima del passato che possono fornire contributi decisivi per la comprensione dei cambiamenti climatici in atto.

"Tra il Giurassico e il Cretacico Superiore, 190-80 milioni di anni -proseguono i ricercatori del Cnr- ci furono significative variazioni climatiche e oceanografiche accompagnate da notevoli cambiamenti biologici, come estinzioni di massa o variazione della fauna e della flora marine. Queste perturbazioni furono innescate da un incremento del movimento delle placche litosferiche, a cui segui' un'intensa attivita' vulcanica e una significativa immissione di gas-serra, soprattutto CO2, negli oceani e nell'atmosfera che indusse un innalzamento della temperatura, in parte paragonabile all'attuale fase di riscaldamento globale".

"Il nostro pianeta -spiegano ancora- reagi' a queste perturbazioni stoccando sul fondo del mare imponenti volumi di sedimenti ricchi di sostanza organica, i Black Shales, sottraendo all'acqua e all'atmosfera la CO2 in eccesso e favorendo, quindi, il ritorno a condizioni climatiche piu' favorevoli". Gli strati di rocce sedimentarie, concludono gli studiosi dell'Igg-Cnr, "sono le pagine di un libro che racconta buona parte della storia evolutiva della Terra". E ora tocca a noi leggerlo.

Info: www.cnr.it

Per approfondire visita Adnkronos

Një mësim i thjeshtë për politikën

Leksione të thjeshta për politikën.

Qytetarët e çdo niveli kulturor apo arsimor, të çdo moshe apo brezi, edhe në përditshmërinë e tyre, japin leksione qytetarie, bashkëpunimi apo vlerësimi, të dobishme për shoqërinë.
Këto leksione janë të vlefshme edhe për politikën, sidomos tek ne, ku ajo ka dëshmuar dhe ende dëshmon se, në një masë të konsiderueshme, është nën nivelin mesatar të qytetarisë.
Këto mesazhe përcillen dhe perceptohen jo vetëm në mënyrë të vullnetshme, por edhe në spontanitetin e përditshmërisë së komunikimit tonë me ambientin përreth.

Këto mendime më erdhën tani, duke ndjekur një emision të quajtur Super Varieté. Pashë se si në të ishin përfshirë mrekullisht disa pjesë nga një spektakël televiziv muzikor me elemente konkurrimi: Ti lascio una canzone, prodhim i RAI 1.

Në një ditë prilli, rastësisht u njoha me njoftimin që i bëhej këtij spektakli. Për kuriozitet ndoqa puntatën e parë e mandej ishte vetë cilësia e tij, e cila të mbante të lidhur.

Spektakli drejtohej me thjeshtësi, dinjitet dhe mjaft cilësi nga e mirënjohura Antonella. Fakti që zhvillohej në sallën Ariston të Sanremos tregonte rëndësinë dhe sharmin që i jepej aktivitetit.
Por referimin në këtë shkrim nuk do t’ia bëj vlerësimit artistik të tij, sepse nuk kam kualifikimin e duhur për të bërë një gjë të tillë. Jam muzikdashëse, por kjo nuk mjafton. Në këtë shkrim unë dëshiroj të lëçoj, bazuar në vlerësimin tim, mesazhet që përcjell një spektakël i tillë për politikën e sotme shqiptare. Pavarësisht se zhvillohej në një shtet fqinj, ato mesazhe mund t’i përcillen shumë mirë edhe shoqërisë sonë. Sot jetojmë në kohën e globalizmit, që mundëson lëvizjen e lirë të vlerave dhe informacionit.

Në këtë spektakël, këngëtarë të mirënjohur të muzikës së lehtë italiane, në mënyrë simbolike dhe ceremoniale, i transmetonin një talenti të ri muzikor një apo disa prej këngëve të tyre.
Këngët i përkisnin të gjitha kohëve dhe brezave muzikorë: nga Caruso i madh, Adriano, Albano, Massimo Ranieri, Gianni Morandi, Ivana Spagna, Loredana Bertè, Orietta Berti, Lucio Dalla, Mina, Marcella, perla të muzikës napolitane, etj.

Pastaj vlerësimi bëhej nga një juri me një bërthamë të pandryshueshme si aktore dhe prezantuese të shquara, si dhe nga një pjesë tjetër e ndryshueshme me këngëtarë të ndryshëm të njohur. Por mbi të gjitha këto, vlerësimin kryesor e jepte publiku televotues.

Përcjellja që bëhej nëpërmjet këngëtarit përkatës e çdo kënge përmbante në vetvete dy leksione:

1. Trashëgiminë nga brezi në brez të vlerave – në këtë rast muzikore, por ato mund të jenë vlera të çdo dimensioni dhe çdo fushe – tek brezi më i ri: fëmijët.
   Pra, ashtu si në art dhe në jetë e në veçanti në zhvillimin ekonomik, social, shoqëror e politik, çdo gjë ngrihet mbi një bazë, mbi një trashëgimi – pra jo në boshllëk, jo në teorinë e zeros, aq të preferuar dhe të përhapur në nivele të ndryshme të politikës dhe qeverisjes tek ne.

Ambientit dhe cilësia e lartë në të cilën zhvillohej kjo përcjellje vlerash tregon rëndësinë e madhe që kanë për shtetet e zhvilluara – ku Italia spikat qartë në nivel botëror – vlerat e trashëguara. Ato janë si kristale të brishta, që përcillen me kujdes për të mos u thyer, për t’u trashëguar të pacënuara. Si të tilla, ato trajtohen me gjithë respektin që meriton çmueshmëria e tyre.

Fakti që secili e kryente transmetimin e këngës vetë, dhe në rastet kur këngëtari nuk jetonte, në mënyrë simbolike shpallej kjo përcjellje si një testament i një figure publike nga fusha e artit, tregonte respektimin e të drejtës së autorit – aq të cenuar tek ne.

Kjo tregon se vlerat dhe ata që i kanë krijuar ato duhet të respektohen. Kjo vlen edhe për politikën. Por vlerësimi se sa dhe si kryhet ky proces tek ne, secili e sheh përditë. Ky transmetim kryhet duke “asgjësuar” paraardhësin, duke mos e përmendur, krijuesin e modelit apo paraardhësin – sikur nuk ka ekzistuar kurrë. Në ato vlera të cilave unë u referohem, figurat publike i kemi të pakta edhe për këtë shkak, për shkak të proceseve asgjësuese. Atij që vjen pas i duket sikur mbretëron më mirë në një podium të zbrazët.

Një tjetër element domethënës ishte fakti që fëmijët jashtëzakonisht të talentuar nuk këndonin vetëm, por shpesh të shoqëruar nga pararendësit e tyre. Pra, përpara se të “fluturojnë” me talentin e tyre, këta fëmijë këndonin këngë për të rritur – këngë me vlera – duke përshkuar një pjesë të rrugëtimit së bashku. Sepse ende kanë nevojë të mësojnë. Vlerat, në një pjesë të konsiderueshme të ciklit të jetës së tyre, bashkëjetojnë. Po në politikën tonë?

Aty, përkundrazi, duket se sundon parimi: “Poshtë mbreti, rroftë mbreti”. Nuk e kam fjalën thjesht për atmosferën brenda forcave të caktuara politike, por për mjedisin politik në tërësi.

Një tjetër vlerësim i imi, që besoj se meriton të theksohet, është se këngët ruanin linjën e tyre origjinale, ndërsa fëmijët i shtonin një timbër të ri, një freski dhe vlerë të re me zërin e tyre. Këngët transmetoheshin të pa deformuara, të papërpunuara “siç bëjmë ne”. Kështu duhet të ndodhë në çdo fushë. Vlerat nuk krijohen nga hiçi, nuk humbasin – ato vetëm përsosen. Ashtu si në muzikë, edhe në natyrë (në procesin evolucionar darvinist), edhe në jetën shoqërore – pra edhe në politikë – rotacionet, zhvillimet dhe progresi nuk mund të ndërtohen mbi mohimin e gjithçkaje. Nuk mund të mohosh pa pohuar. Pa trashëgimi, pa histori, nuk je askush dhe nuk mund të shkosh askund.

Në tablonë konkurruese të këtij spektakli vihej re qartë se publiku, përmes televotimit, kishte një rol të madh dhe real përzgjedhës. Në çdo puntatë, ai jepte vlerësimin e vet. Shkëlqente Simona e vogël, një siciliane e talentuar me këngët e madhit Karuzo – u vlerësua tri herë si më e mira. Po ashtu, Patriku, një djalë nga Roma, dhe Ernesto i vogël nga Piemonte, i cili me pamjen, talentin dhe improvizimet e tij origjinale, më kujtonte vogëlushin shqiptar të talentuar Kristi Koçi. Tek Ernesto vërehej një shenjë e lehtë e kalimit nga suksesi në eufori – një rrezik i vogël, por real.

Por këto “rrëshqitje” i rregullonte mrekullisht publiku, i cili, në disa raste, korrigjonte edhe jurinë profesionale. Ky proces ndihmonte që talentet e reja të qëndronin me këmbë në tokë. Ata kishin pjesën e tyre të vlerësimit individual, por më e madhja ishte për atë që po trashëgonin – për këngën.

Në fund të spektaklit, surpriza ishte e bukur: publiku dhe juria shpallën si më të mirën një këngë të kënduar nga të gjithë fëmijët së bashku.

Mesazhi ishte i qartë: vlera më e madhe është ajo që krijohet së bashku.

Po në politikë, çfarë ndodh? Edhe pse leksionet nga demokracitë e konsoliduara na mësojnë se në proceset demokratike është thelbësore pjesëmarrja reale e të gjithëve, se përfshirja e mban gjallë demokracinë (sepse vetë demokracia është një proces pjesëmarrjeje), tek ne ende sundojnë llogaritë vetjake ose partiake. Të gjithë e shohin veten si qendrën e botës, si motorin e vetëm të suksesit, të zhvillimit dhe të progresit.

Por leksionin ta jep publiku, me vlerësimin e tij. Ai të ul me këmbë në tokë. Si te Ernesto i vogël, publiku të vlerëson dhe të inkurajon, por jo vetëm për atë që ti bën, por për mënyrën se si e transmeton dhe e ruan trashëgiminë – në këtë rast këngën. Vetëm kështu jep garanci se do ta trashëgosh të paprekur dhe të pasuruar, por jo të shtrembëruar.

Kuota personale është e rëndësishme, por nuk mjafton. Nëse nuk e kupton këtë në kohë, atëherë është vonë. Sepse juria – në këtë rast anëtarësia brenda një subjekti politik apo publiku në zgjedhje – është si një trup i përbërë nga dy shtresa: një bërthamë e pandryshueshme që garanton vazhdimësinë e procesit dhe një shtresë e lëvizshme që përcjell risinë. Dhe mbi të gjitha, ekziston televotuesi – publiku – i cili përmbys ose përmbush pritshmëritë e tua, në varësi të asaj që ofron.

Kalorësit e ëndrrës së humbur nuk marrin asnjë përgjegjësi. Ata kënaqen me atë që u ka mbetur në dorë – qoftë edhe thërrime – dhe jetojnë me idenë se një ditë do t’u shërbejnë këto rrjeta, që në fakt u shërbejnë vetëm për të mbajtur gjallë një iluzion. Haracin e paguajnë të tjerët.  

A eshte koha per ndarje?

Duke konsideruar shkrimin e meparshem "Te duash, te dish, te mundesh", shoh se po ndodh e kunderta e asaj qe shpresoja. Bashkimi opozitar i lindur pas 3 Korrikut 2005, si nje reflektim ndaj asaj qe u mungoi atyre zgjedhjeve, pra bashkepunimi dhe koordinimi i koalicionit,ne ate kohe pozitar, tashme po shkermoqet. Shume analiza, shume reagime dhe kundereagime, ne emer te politikes se re, por me gjuhen e politikes se vjeter. Situata e pergatitjes se infrstruktures zgjedhore po kalon te njejtin kalvar dhe me sa duket do te jape te njejtat fruta te papjekura ne rastin me te mire dhe te hidhura ne rastin me te keq. Per kodin zgjedhore po punojne te njejtet eksperte te cilet ne fazen e pare jane uruar per gjetjen e tyre dhe direkt pas zgjedhjeve jane kritikuar per mangesi te modelit etj, nga te njejtet njerez politikberes. Asnjehere problemin nuk e shohim tek zbatimi ligjit, por gjithomne tek ligji. Gjithmone fajin e ka "Parajsa". Behen teori te medha, tentohen modele te vendeve me demokraci te konsoliduar dhe funksionale dhe harrojme se te gjitha klasat tek ne jane te pa konsoliduara. Situate teper trishtuese dhe aspak premtuese. Nuk i eshte lene aspak terren problemeve te dites. Pyetjes qe ben dikush; A eshte koha per ndarje? ,nuk i jepet dot pergjigje. Aresyet per mendimin tim jane dy:

-Se pari: A ka qene realisht e bashkuar opozita apo jo? Ne se po mbi c'parime?

-Se dyti: A kane aktualisht nje ceshtje madhore per te cilen duhet te luftojne te bashkuar apo jo? A nuk eshte e tille reforma zgjedhore?

A eshte vendosur realisht qytetari ne qender te vemendjes dhe procesit demokratik, bazuar ne politiken e re, ne ndryshimin e madh?

Ne se po modeli i ofruar nga dy partite e medha, cudierisht ne nje mendje e meshiron apo jo kete qendervendosje?

Perse te mos vendose qytetari me voten e tij per probleme madhore sic eshte reforma ne drejtesi dhe ajo zgjedhore?

Eshte fatkeqesi qe perseri zgjedhesi shqiptar po tentohet perseri, qe te vendoset perballe alternatives, qe te zgjedh te keqen me te vogel, pra ta jape perseri voten e tij kunder nje modeli qeverises dhe jo pro nje alternative tjeter qeverisese. Kete problematike do te perpiqem t'a shtjelloj ne vijim.