Mendimi Ekonomik si Mjet Lirie: Një Histori për të Kuptuar të Sotmen

Paragraf hyrës  

Në një epokë ku tregjet lëkunden nga krizat, pabarazitë rriten dhe politikat ekonomike ndahen mes ortodoksisë dhe eksperimentimit, kthehemi gjithnjë e më shpesh pas në kohë për të kuptuar çfarë kanë thënë dhe ndërtuar paraardhësit tanë – mjeshtrat e mendimit ekonomik. Historia e mendimit ekonomik nuk është një muze idesh të vjetra, por një udhëtim intelektual i thellë që na ndihmon të kuptojmë botën e sotme, ta mendojmë ndryshe dhe – ndoshta – ta ndryshojmë.

Në Shqipëri, si në shumë vende të tjera, diskutimi për bazat teorike të ekonomisë shpesh mbetet në hije përballë urgjencave praktike. Por pa një themel të fortë konceptual, edhe politikat më ambicioze rrezikojnë të mbeten të sipërfaqshme. Rigjallërimi i këtij debati në auditorë, shkolla dhe hapësira publike është thelbësor – jo vetëm për studentët e ekonomisë, por për çdo qytetar që kërkon të kuptojë realitetin dhe të marrë pjesë me vetëdije në formësimin e tij. Është koha të rikthejmë mendimin si një akt lirie.

Ekonomia si debat, jo si dogmë

Historia e mendimit ekonomik është një rrëfim përpjekjesh për t’iu përgjigjur pyetjeve themelore: Çfarë është pasuria? Si krijohet? Pse ndodhin krizat? A është tregu vetërregullues apo i pasigurt nga vetë natyra e tij? A mund të jetë drejtësia sociale në harmoni me efikasitetin ekonomik?

Që nga reflektimet e Adam Smith-it mbi “dorën e padukshme” e deri te kritikat radikale të Karl Marx-it për kapitalizmin, nga ekuilibrat teorikë të Leon Walras te ndërhyrjet e John Maynard Keynes-it gjatë krizave, ekonomia ka qenë dhe mbetet një fushë debatesh, jo një shkencë me receta të gatshme. Dhe pikërisht për këtë, historia e mendimit ekonomik është thelbësore për të kuptuar dinamikën e sotme.

Mendimi si udhëtim drejt alternativave

Të rinjtë nuk kanë nevojë për dogma, por për instrumente mendimi. Në një botë ku “mainstream-i” shpesh perceptohet si e vetmja rrugë, njohja e historisë së mendimit ekonomik hap dyert për të parë alternativa, për të qenë kritikë dhe për të menduar në mënyrë të pavarur.

Për shembull, është e rëndësishme të kuptojmë se si Joseph Schumpeter e lidhi zhvillimin ekonomik me inovacionin dhe “shkatërrimin krijues”, apo si Piero Sraffa rivlerësoi ekonomistët klasikë për të sfiduar ekonominë marginaliste. Augusto Graziani, përmes një qasjeje origjinale mbi qarkullimin monetar, kontribuoi në kuptimin e ekonomisë moderne përtej skemave standarde.

Po ashtu, figura si Joan Robinson, që thelloi kritikën ndaj teorisë neoklasike dhe ndihmoi në zhvillimin e ekonomisë post-Keynesiane, ose Friedrich Hayek, që mbrojti fuqimisht tregun e lirë dhe paralajmëroi ndaj rreziqeve të ndërhyrjes shtetërore, dëshmojnë për spektrin e gjerë të ideve që kanë ndikuar debatin ekonomik. Autorë si Thorstein Veblen, Herman Daly apo Daniel Kahneman kanë sjellë qasje të reja – nga institucionale, ekologjike e deri te ekonomia e sjelljes – që e lidhin ekonominë me realitetin social, mjedisor dhe psikologjik. Këto nuk janë thjesht emra librash, por perspektiva që pasurojnë të kuptuarit tonë për botën.

Përtej formulave: ekonomia si pasqyrë e shoqërisë

Ekonomia nuk është vetëm një sistem logjik numrash dhe modelesh – ajo pasqyron mënyrën se si e konceptojmë drejtësinë, përparimin, barazinë dhe përgjegjësinë. Historia e mendimit ekonomik na kujton se nuk ka një të vërtetë unike ekonomike, por një rrjet idesh që sfidojnë njëra-tjetrën dhe na nxisin të jemi intelektualisht të lirë.

Për këtë arsye, mendimi ekonomik nuk duhet të mbetet i rezervuar për ekspertët apo kabinetet e politikës – ai duhet të jetë pjesë e formimit kulturor të brezave të rinj, e diskursit publik, dhe e debateve në shkolla, universitete, media dhe shoqëri civile.

Një ftesë për të menduar ndryshe

Të kuptosh historinë e ideve ekonomike është si të ngjitesh mbi supet e gjigantëve – jo për të kopjuar vizionin e tyre, por për të parë më larg. Në Shqipëri, rigjallërimi i këtij diskutimi është i domosdoshëm. Është koha të ndërtojmë një kulturë debati mbi ekonominë, ku mendimi të jetë akt i lirë, dhe jo përsëritje mekanike. Vetëm kështu mund të ndërtojmë politika të mençura, ekonomi më të drejtë dhe shoqëri më të vetëdijshme. 

Bibliografi

• Blaug, M. (1997). Economic Theory in Retrospect. Cambridge University Press.
  Një histori klasike dhe shumë e njohur e teorive ekonomike, me vlerësime kritike të zhvillimeve kryesore.

• Heilbroner, R. L. (1999). The Worldly Philosophers: The Lives, Times, and Ideas of the Great Economic Thinkers. Simon & Schuster.
  Një prezantim i gjallë i jetës dhe mendimeve të ekonomistëve më të rëndësishëm, nga Smith te Keynes dhe më tej.

• Schumpeter, J. A. (1942). Capitalism, Socialism and Democracy. Harper & Brothers.
  Ku prezantohet koncepti i shkatërrimit krijues dhe roli i inovacionit në zhvillimin ekonomik.

• Marx, K. (1867). Capital: Critique of Political Economy.
  Analiza kritike e kapitalizmit dhe pasojat sociale e ekonomike të tij.

• Keynes, J. M. (1936). The General Theory of Employment, Interest, and Money.
  Themeli i ekonomisë moderne makroekonomike dhe idetë mbi rolin e shtetit në ekonomi.

• Sraffa, P. (1960). Production of Commodities by Means of Commodities. Cambridge University Press.
  Punë kyçe në rivlerësimin e teorisë klasike dhe sfidën ndaj ekonomisë marginaliste.

• Graziani, A. (2003). The Monetary Theory of Production. Cambridge University Press.
  Një qasje origjinale mbi funksionimin monetar dhe ekonomik në një kontekst modern.

The 2025 Elections in Albania: How Does Low Voter Turnout and Political Fragmentation Affect the Final Outcome?

The 2025 general elections are taking place in a political context where voter participation and the presence of new political forces are expected to have a significant impact on the final result. Referring to the 2021 elections, where participation was around 46.3%, a further decline in participation to even lower levels could have direct consequences on the balance between the ruling party and the opposition.

Low Voter Turnout: Who Benefits?

Traditionally, low voter turnout tends to favor the ruling parties. The reason for this lies in the fact that governing parties have access to resources, local structures, and clientelist networks, which ensure a steady mobilization of their electoral base. In contrast, the opposition, lacking enthusiasm, efficient organization, and the profile of a unifying leader, may fail to adequately activate its electorate.

On the other hand, if participation falls below the 2021 average, there are reasons to believe that this decline will not be distributed proportionally between the camps. A significant portion of voters from the current government, who do not see any near-term changes or have fallen into apathy, may choose not to vote. In this case, the outcome would not reflect the merits of any political force as much as the accumulated frustration.

The Impact of New Political Forces: Fragmentation or Reform?

The 2025 elections are being held in the presence of several new parties which, though small, could significantly influence the final result:

• Partia Mundësia: Positioned as a right-wing party, it targets voters dissatisfied with the traditional Democratic Party. It could channel opposition votes but risks failing to surpass the electoral threshold, thus damaging the opposition's arithmetic.
• Shqipëria Bëhet: Also right-wing, this party presents itself as a conservative institutional alternative with a technocratic profile. It risks further splitting the opposition camp in key districts.
• Levizja Bashkë: A left-wing party with a progressive, civic profile. If it manages to secure a mandate in areas like Tirana, it could hurt the Socialist Party by attracting disillusioned left-wing voters.

These parties are not yet national players, but their impact in specific regions could be decisive. The regional proportional system makes mandates sensitive to fragmentation, as votes for parties that do not meet the threshold are indirectly transferred to the larger winners.

A Possible Scenario

If voter turnout falls below 42% and the new parties gain an average of 3-7% each, the most likely scenario would be:

• The Socialist Party (PS) maintains a majority, not necessarily due to an increase in its own votes, but because of the damage inflicted on the opposition by internal fragmentation.
• The Democratic Party (PD)/PL gain fewer seats, even though the total votes from the right could be larger than that of the PS.
• Levizja Bashkë enters as a new urban force and increases pressure on the PS for transparency and reform.

Conclusion

The 2025 elections may not produce an absolute winner in terms of moral legitimacy, but they will clearly reflect citizen disenchantment and the need for political reform. Low voter turnout, combined with vote fragmentation, could lead to a result where the idea of the "winner of the popular will" is clearly lost, and victory is achieved simply through inertia and the arithmetic of the system.

In this climate, the results will not only be the product of political programs but also of abstention and the tactical distribution of dissatisfaction.

Zgjedhjet parlamentare te vitit 2025 në Shqipëri Si ndikon pjesëmarrja e ulët dhe fragmentimi politik në rezultatin final?

Nga Luiza Hoxhaj 

Zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2025 zhvillohen në një kontekst politik ku pjesëmarrja e votuesve dhe prania e forcave të reja politike pritet të kenë një ndikim të ndjeshëm në rezultatin final. Duke marrë si pikë reference zgjedhjet e vitit 2021, ku pjesëmarrja ishte rreth 46.3%, ulja e saj në nivele më të ulëta do të kishte pasoja të drejtëpërdrrejta në baraspeshën midis pozitës dhe opozitës.

Pjesëmarrja e ulët: Kujt i shërbën?

Tradicionalisht, pjesëmarrja e ulët në zgjedhje ka tendencë të favorizojë forcat në pushtet. Arsyeja fle në faktin se partitë qeverisëse kanë akses mbi burime, struktura lokale dhe rrjete klienteliste të cilat garantojnë mobilizim të qëndrueshëm të një baze elektorale. Ndërsa opozita, në mungesë të entuziazmit, organizimit efikas dhe profilit të një lideri unifikues, mund të mos arrijë të aktivizojë mjaftueshëm elektoratin e saj.

Nga ana tjetër, nëse pjesëmarrja bie nën mesataren e vitit 2021, ka arsye të besohet se kjo ulje nuk është e shpërndarë në mënyrë proporcionale midis kampeve. Një pjesë e konsiderueshme e votuesve të qeverisjes aktuale, e cila nuk sheh ndryshim të afërt apo ka rënë në apati, mund të zgjedhë mospjesëmarrjen. Në këtë rast, rezultati nuk reflekton aq shumë mbi meritat e një force politike, sesa mbi zhgënjimin e akumuluar.

Ndikimi i forcave të reja politike: Fragmentim apo riformatim?

Zgjedhjet e 2025-ës po zhvillohen në praninë e disa partive të reja të cilat, ndonëse të vogla, mund të ndikojnë fuqishëm konfigurimin e rezultatit:

• Partia Mundësia: e pozicionuar si forcë e djathtë, synon elektoratin e lodhur nga Partia Demokratike tradicionale. Mund të kanalizojë vota opozitare por rrezikon të mos arrijë pragun, duke dëmtuar aritmetikën e opozitës.
• Shqipërìa Bëhet: po ashtu e djathtë, shfaqet si alternativë konservatore institucionale dhe me profil teknokratik. Ajo rrezikon ta ndajë edhe më shumë kampin opozitar në qarqe vendimtare.
• Levizja Bashkë: forcë e majtë me profil progresist qytetar. Nëse arrin të kapë mandat në zona si Tirana, mund të dëmtojë PS-në duke tërhequr votues të zhgënjyer në krahun e majtë.

Këto parti në vetvete nuk janë ende faktorë kombëtarë, por efekti i tyre në qarqe të caktuara mund të jetë vendimtar. Sistemi proporcional me ndarje rajonale i bën mandatet të ndjeshme ndaj fragmentimit, pasi votat e partive që nuk e kalojnë pragun shkojnë indirekt tek fituesit më të mëdhenj.

Një konstelacion i mundshëm

Nëse pjesëmarrja bie nën 42% dhe partitë e reja marrin mesatarisht 3–7% secila, skenari më i mundshëm është:

• PS ruan shumicën, jo domosdoshmërish nga rritja e saj, por nga dëmtimi i opozitës nga fragmentimi i brendshëm.
• PD/PL marrin më pak mandate, edhe pse totali i votave të djathta mund të jetë më i madh sesa ai i PS.
• Levizja Bashkë hyn si forcë e re urbane dhe rrit presionin mbi PS për transparencë dhe reformë.

Përfundimi

Zgjedhjet e 2025 mund të mos i japin vendit një fitues absolut në kuptimin e legjitimitetit moral, por do të pasqyrojnë qartë zhgënjimin qytetar dhe nevojën për riformatim politik. Pjesëmarrja e ulët, e kombinuar me fragmentimin e votës, mund të prodhojë një rezultat ku humbet qartë ideja e "fituesit të vullnetit popullor" dhe fitohet thjesht nga inercia dhe aritmetika e sistemit.

Në këtë klimë, rezultatet nuk do të jenë vetëm produkt i programeve politike, por edhe i abstinencës dhe shpërndarjes taktike të pakënaqësisë.

 

"They Lost Everything, but Not Their Identity: Why the Term 'Cham Community' Is Not an Exclusionary Concept"

By Luiza Hoxhaj

For a long time, I was among those who viewed the use of the term “Cham community” with some reservation. It seemed to me that this phrase created an unnecessary division within our nation, as if the Chams were a separate group, rather than an inseparable part of the Albanian identity. But the more I encountered the history, the documents, and the human reality of this part of our nation, the more I realized I was wrong.

I am writing this article to publicly acknowledge that: the use of the term “Cham community” is not only not exclusionary, but is in fact necessary to understand and represent a unique historical experience that deserves respect and recognition.

Chameria is a historical Albanian region, inhabited for centuries by Albanians who shared the same language, customs, beliefs, and national sensitivities. After the London Conference in 1913, this region remained outside the borders of the Albanian state. Later, history took a painful turn: after World War II, the Albanians of Chameria were forcibly expelled from Greece, violently and without the right to return. They lost not only their lands and homes, but also the right to return to their ancestral lands.

They were violently uprooted from their birthplace, leaving behind the graves of their ancestors, their memories, their language, and the songs that had echoed in that land for centuries. Thousands of families were forced to abandon everything they had built over generations and start a new life elsewhere—within their own nation, but as if they were foreigners.

For years, their voices were silenced, their tragedy ignored, and the injustice they suffered was covered in official forgetfulness on the international stage. And yet, they did not lose their dignity. They kept alive their memory, their culture, and their right not to disappear from history.

These people, violently displaced, resettled in Albania, where they built new lives—without ever forgetting their origin, their pain, and their denied rights. Precisely for this reason, today we use the phrase “Cham community” – not to separate them from the nation, but to recognize a unique historical experience, to articulate an unresolved issue, and to give voice to a collective memory that is neither provincial nor divisive, but deeply national.

What is a "community"?

A community is a group of people who come together based on common factors such as language, culture, history, traditions, and shared sensitivities. This special connection can be social, cultural, or even ethnic in nature. When we talk about the Cham community, it is not about a population separate from the Albanian nation, but rather a part of it that has undergone a unique history. Its connection with Albania and with Albanians worldwide is deep and unbroken. The Cham community is a rich reflection of the internal diversity of our nation, and its right to be recognized and respected is a right that belongs to every civilized group.

Just as we speak about the “Arbëresh community in Italy” or the “Albanian community in Preshevë,” we understand that the term “community” in this case does not imply exclusion from the nation, but rather a special experience within it that deserves representation and respect.

Today, the Cham community is represented through associations, organizations, and various voices that keep alive the demand for justice, return, and compensation for the injustice done. This is an effort that should be seen as part of a national commitment, not as an issue of a separate region.

In the end, the Chams are Albanians. No more, no less. But they are Albanians who have gone through a collective tragedy that should not be forgotten. And in this sense, the term “community” does not divide them, but represents them with dignity.

Yes, I was wrong. And it is an honor for us as citizens of this country that, when we realize that a word carries more weight than we thought, we use it responsibly, without fear and without prejudice.

In this context, it is natural to ask: is the term “Cham community” the most appropriate? Some may think that this word has an exclusionary or divisive connotation, but in reality, in modern public and academic discourse, the word community is used to describe a group of people with a shared experience, collective memory, and identity ties.

However, depending on the context, terms such as “Cham population,” “Cham ethnocultural group,” or “heirs of Çameri” could be just as accurate – and in some cases, even more inclusive. They not only underline the Albanian identity of this population but also their shared historical experience and their right to preserve their identity and memory.

The issue is not just about the term, but about preserving dignity and addressing this historical wound with respect, justice, and linguistic sensitivity. Because, at the end of the day, no nation becomes stronger by forgetting the suffering of its parts. It becomes stronger by acknowledging, accepting, and representing those parts with dignity.

Zgjedhjet Parlamentare të 11 Majit 2025 në Shqipëri: Një Provë Demokratike në Sytë e Botës

Nga Luiza Hoxhaj

Si një qytetare e angazhuar e Shqipërisë, mendoj se është e rëndësishme të ofroj një pasqyrë për lexuesit ndërkombëtarë, duke i dhënë një vështrim nga brenda sesi këto zgjedhje parlamentare pasqyrojnë sfidat dhe shpresat më të mëdha të vendit. Ajo që do të vijë është një reflektim personal për ata që kujdesen për demokracinë në Europën Juglindore                    

                                             

               “Qytetarët shqiptarë duke votuar në zgjedhjet parlamentare të vitit 2021.” 

Nga këndvështrimi i një qytetari të angazhuar, që i ndjek me vëmendje zhvillimet brenda vendit, zgjedhjet parlamentare të 11 Majit 2025 janë shumë më shumë se një ngjarje politike e zakonshme. Ato paraqesin një provë të rëndësishme për qëndrueshmërinë demokratike të Shqipërisë dhe një moment ku bota do të vlerësojë gatishmërinë tonë për t'u shfaqur si një shtet stabel dhe i përgjegjshëm, dhe për të treguar se jemi të gatshëm të jemi pjesë e familjes evropiane.

Sipas vëzhguesve ndërkombëtarë: “Këto zgjedhje zhvillohen në një kontekst të thelluar polarizimi politik, pasigurie në besimin publik dhe shqetësimesh të vazhdueshme për sundimin e ligjit. Kredibiliteti i institucioneve mbetet i brishtë dhe besimi në drejtësinë zgjedhore është i ulët, për shkak të ndërthurjes së kufijve midis shtetit dhe partisë, mungesës së barazisë në burimet dhe mbulimin mediatik gjatë fushatës, si dhe mangësive në kuadrin ligjor zgjedhor, të cilat kërkojnë rishikim dhe përmirësim. Vlerësimi i proceseve zgjedhore dhe identifikimi i hapave për përmirësim janë thelbësorë për garantimin e një sistemi më të drejtë dhe transparent.”

Nga një këndvështrim ndërkombëtar, zgjedhjet parlamentare të vitit 2025 përbëjnë një provë për angazhimin e Shqipërisë ndaj vlerave demokratike që ka premtuar si vend kandidat për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Partnerët evropianë, vëzhguesit ndërkombëtarë dhe komuniteti global nuk janë të interesuar vetëm për rezultatin përfundimtar, por edhe për mënyrën se si zhvillohet procesi: A është ai gjithëpërfshirës? Transparent? Paqësor? Teknikisht korrekt?Përtej institucioneve dhe qeverive, komunitetet shqiptare jashtë vendit, analistët rajonalë dhe media ndërkombëtare po e ndjekin me vëmendje procesin. Ata kërkojnë jo perfektesën, por përparimin—një sinjal të besueshëm që politika shqiptare po kalon përtej logjikës së konfliktit dhe po ecën drejt një kulture besimi institucional, përgjegjshmërie dhe angazhimi qytetar.

Rezultati i zgjedhjeve të 11 Majit do të përcaktojë jo vetëm se kush do të udhëheqë Shqipërinë, por do të shërbejë si një sinjal—si për ne brenda, ashtu edhe për botën—për pjekurinë demokratike dhe stabilitetin politik të vendit në një moment kyç të rrugëtimit të tij evropian. Dhe në këtë moment, bota nuk po na shikon vetëm me vëmendje, por edhe me shpresë.

✨ Thirrje për Qytetari Aktivë:

Si një qytetar shqiptar, besoj se testi i vërtetë qëndron jo vetëm në mënyrën se si elitat tona politike do të menaxhojnë këto zgjedhje, por edhe në mënyrën se si ne, qytetarët, do të angazhohemi në këtë proces.

Ky është një moment për të gjithë ne për të reflektuar mbi rolin tonë në formësimin e të ardhmes së vendit—duke votuar me përgjegjësi, duke mbajtur përgjegjshmërinë ndaj liderëve tanë dhe duke marrë pjesë aktivisht në dialogun demokratik. Zgjedhjet tona të 11 Majit 2025 nuk do të përcaktojnë vetëm peizazhin politik, por do të dërgojnë gjithashtu një mesazh për botën për aspiratat dhe vendin e Shqipërisë në familjen evropiane.

---

📚 Referencat dhe Burimet:

1.     Misioni i Vëzhguesve të OSBE/ODIHR për zgjedhjet parlamentare të 2025, për monitorimin e transparencës, drejtësisë dhe përfshirjes. source

2.     Raporti i ODIHR për Monitorimin e Zgjedhjeve, duke theksuar nevojën për 26 vëzhgues afatgjatë dhe 300 vëzhgues afatshkurtër për vlerësimin e procesit zgjedhor. source

3.     Të Drejtat e Votës për Diasporën Shqiptare—Këto do të jenë zgjedhjet e para ku shqiptarët jashtë vendit do të mund të votojnë përmes postës, duke zgjeruar ndjeshëm elektoratin dhe duke forcuar angazhimin demokratik. source

4.     Opinionet e Publikut dhe Çështjet Kryesore të Shprehura nga Votuesit—Anketat që identifikojnë shqetësimet kryesore si çmimet e larta, korrupsioni, papunësia dhe emigracioni si tema kyçe që ndikojnë në sjelljen e votuesve. source

5.     Komiteti i Punëve të Jashtme të Parlamentit Evropian që ka njohur përparimin e Shqipërisë në procesin e integrimit në BE, por gjithashtu ka theksuar nevojën për reforma të vazhdueshme në sundimin e ligjit dhe lirinë e medias. source

Albania’s May 11th, 2025 Parliamentary Elections: A Democratic Stress Test in the Eyes of the World

By Luiza Hoxhaj

As an engaged citizen of Albania, I believe it is important to provide international readers with an insider’s perspective on how these parliamentary elections reflect both the country's greatest challenges and deepest hopes. What follows is a personal reflection for those who care about democracy in Southeast Europe.

       “Albanian citizens voting in the 2021 parliamentary elections.”

From the viewpoint of an engaged citizen closely following domestic developments, the parliamentary elections of May 11, 2025, are much more than an ordinary political event. They represent a critical test for Albania’s democratic resilience and a moment in which the world will assess our readiness to emerge as a stable and responsible state—ready to join the European family.

According to international observers:

“These elections take place in a deeply polarized political context, with public trust remaining fragile and ongoing concerns regarding the rule of law. Institutional credibility is weak, and confidence in electoral justice is low due to the blurred lines between state and party, inequality in campaign resources and media coverage, and deficiencies in the electoral legal framework, which require review and improvement. Evaluating electoral processes and identifying steps for reform are essential to ensuring a fairer and more transparent system.”

From an international perspective, the 2025 parliamentary elections are a test of Albania's commitment to the democratic values it has pledged to uphold as an EU candidate country. Our European partners, international observers, and the global community are not only interested in who wins, but in how the process unfolds: Is it inclusive? Transparent? Peaceful? Technically sound?

Beyond institutions and governments, Albanian communities abroad, regional analysts, and the international media are following the process closely. They are not seeking perfection—but progress. A credible signal that Albanian politics is moving beyond a logic of conflict, and toward a culture of institutional trust, accountability, and civic engagement.

The outcome of the May 11 elections will determine not only who leads Albania but will also serve as a message—both to ourselves and to the world—about our democratic maturity and political stability at a key moment in our European journey. And at this moment, the world is not just watching us—it is watching with hope.

✨ A Call for Active Citizenship

As an Albanian citizen, I believe the true test lies not only in how our political elites manage these elections, but in how we, the people, choose to engage in this process.

This is a moment for all of us to reflect on our role in shaping the future of our country—by voting responsibly, holding our leaders accountable, and actively participating in democratic dialogue. Our May 11, 2025 elections will not only define the political landscape but will also send a message to the world about Albania’s aspirations and its rightful place in the European family.

---

📚 References and Sources:

1.     OSCE/ODIHR Election Observation Mission for the 2025 parliamentary elections—monitoring transparency, fairness, and inclusiveness.

2.     ODIHR Election Monitoring Report, emphasizing the need for 26 long-term and 300 short-term observers to assess the electoral process.

3.     Voting Rights for the Albanian Diaspora—these will be the first elections in which Albanians abroad can vote by mail, significantly expanding the electorate and strengthening democratic participation.

4.     Public Opinion and Key Voter Concerns—surveys identifying top issues such as high prices, corruption, unemployment, and emigration as central to voter behavior.

5.     The European Parliament’s Committee on Foreign Affairs—acknowledging Albania’s progress in EU integration while also stressing the continued need for reforms in rule of law and media freedom.