20/03/2014
Hoxhaj shpjegon se çfarë kërkon një profesionist i kualifikimit të apo një
punëtor i kualifikuar për tu kthyer: "Ata kërkojnë njohje dhe një mjedis,
në të cilin të pohojnë veten e tyre. Paga vjen më pas»". Duhet te shkojmë
përtej retorikës së largimit të trurit. Talentet sot nuk ikin, ata qarkullojnë.
Pikërish mbi këtë pikë ne duhet të reflektojmë, të përmirësohemi: për të
siguruar, që kushdo që ka shkuar të mundet edhe të kthehet. Pse jo edhe që të
huajt të vijnë në Shqiperi." Kemi studiuar emigrimin e trurit, të
punëtorëve të kualifikuar su dhe mendimin e të rinjëve për vendin ku duan te
studiojnë dhe konstatojmë se: "Ajo që talentet e cdo fushe kërkojnë, më
shumë se sa paratë, është një mjedis ku ata të jenë të vlerësuar dhe të
vendosur në kushte për të shprehur veten e tyre."
Zonja Hoxhaj, Cfare pëmasash ka
fenomeni i largimit nga Shqipëria?
" Të dhënat thonë se ata të shkojnë rreth 20 mije të diplomuar çdo vit . Dhe numri mbi
numrin e përgjithshëm të emigrantëve, përqindja e të diplomuarve është në
rritje të vazhdueshme, sipas studimeve te Bankes Boterore apo te IOM. Duhet të
pohojmë në këtë rast mungesën e të dhënave zyrtare nga ISTAT. Në një kuptim
absolut nuk është e vërtetë, që largohen nga Shqipëria më tepër akademikë apo
punëtorë të kualifikuar se sa vendet e tjera të rajonit tonë. Çfarë e bën
dallimin është se të gjitha këto talente të cilët emigrojnë, kane në vetvete
një fakt pozitiv. Por kjo ka vlerë nese
arrijmë ti risjellim ata përsëri, me
qellim për t’u pasuruar nga përvoja e
tyre. Në fakt ne nuk arrijmë ta bejmë këtë. Ne nuk arrijme as të tërheqim të
tjerët nga jashtë. Ky eshte nje problem, te cilit duhet ti japim zgjidhje. Kjo
mbetet nje sfide e shtetit dhe shoqerise shqiptare"
Gjithashtu kjo eshte edhe një
humbje ekonomike ?
"Sigurisht. Eshte nje humbje e kapitalit njerëzor dhe ekonomik, edhe
pse e vështirë të përcaktojmë masën e kësaj humbjeje. Duhet llogaritur se sa
kushton për shtetin apo familjet shqiptare (në masë dërmuese në Shqipëri ky
është një investim familjar, pa mohuar përpjekjet shtetërore) për të formuar
një të ri dhe pastaj të shikojmë atë vlere te pasurise, që gjenerojnë ata
jashtë vendit. Edhe pse nuk është e thënë se në
Shqipëri do të kishin qenë në gjendje të jepnin të njëjtin kontribut.
Ndoshta ketu një i tillë dotë kishte qenë thjesht një i papunë."
Cilat janë faktorët vendimtar
për të bindur një të ri të kualifikuar për të zgjedhur të kthehet ne Shqipëri ?
" Qendra bëri një anketë në mesin e emigrantëve, kryesisht të rinjë,
pjesërisht ende jashtë vendit dhe pjesërisht të rikthyer, duke i kërkuar atyre
të spiegojnë: cilët janë faktorët, që qëndrojnë pas zgjedhjes së tyre. Jane 110
të tillë të cilët i janë përgjigjur pyetsorit, plus 20 të tjerë të shprehur me
vidiomesazhe apo vidio intervista. Midis dy grupeve ka pasur një korrelacion të
fortë. Në vend të parë është meritokracia. Jashtë vendit të rinjtë ndihen të
vlerësuar jo në bazë të rrjetit të tyre të të njohurve, por bazuar në atë që
ata dinë të bëjnë, për aftësitë e tyre. Talenti i tyre njihet dhe për shkak se
karrierat atje janë më transparente. Pika e dytë është se ky talent duhet të
jetë në gjendje, që të shprehet: të
rinjtë duan të kenë mjetet për të bërë më mirë punën e tyre. Sepse në qoftë se
duhet të konkurrojnë me dikë që lëviz në një mjedis më funksionale, rreziku,
sipas tyre, është se “unë nuk do të jemë në gjendje për të dalë fitues, madje
edhe për të njëjtat aftësi”. Praktikisht, kjo do të thotë të jetosh në një vend
ku hulumtimi financohet, ku ai mbështetet dhe i krijohet mjedis miqësor
tolerohet."
Dhe se sa e rëndësishme është
paga ?
" Mesatarisht pagat jashte janë
sigurisht më të larta. Por për emigrantët ky faktor është vetëm në vendin e
tretë . Edhe ne vende te ndryshme europiane, “Ligji kunder eksod” ka vepruar në këtë pikë me një seri stimujsh
të taksave. Një risi kjo e rëndësishme, por jo e mjaftueshme. Përse? Përsëris,
prioritet për një talent është që të kemi një aftësi për njohje të vlerave dhe
një kontekst, që ofron mjetet teknike dhe kulturore për të punuar mirë dhe për
tu përmirësuar. Dëshira për t'u kthyer është pothuajse për të gjithë, për
dashuri , për një ndjenjë të përkatësisë, ose për të dhënë një kontribut për
vendin e origjinës. Por kjo konkretizohet vetëm në praninë e një mjedisi
mbështetës (të favorshëm)."
Një ndryshim me shumë kulturor,
si i behet ta inkurajojmë atë ?
"Unë mendoj se aktivitetet e lobimit pozitive, siç janë keto të “Tako
Talentet Shqiptare - Meet AlbTalents”, janë të dobishme për të thyer
rezistencën për të ndryshuar. Është shumë e rëndësishme për të krijuar një masë
kritike, si në Shqiperi ashtu edhe jashtë saj, për të siguruar pastaj, që
iniciativa rregullatore dhe jo të gjejnë një terren pjellor per tu zhvilluar.
"
Çfarë është “Tako Talentet
Shqiptare-Mee AlbTalents ?
"Tako Talentet Shqiptare - Meet AlbTalents” është një përpjekje për të
sjellë së bashku të gjithë aktorët që duan të japin kontributin e tyre për të
promovuar qarkullimin e trurit. Nga të rinjtë jashtë vendit, që duan të bejne
rrjet (kemi modelin e rrjeti As@an), tek ata që janë kthyer dhe duan të vënë në
dispozicion ekspertizën e tyre. Nga deputetët, nga të gjitha palët, të cilët do
te mbështesin nje ligj, qe frenon largimin e trurit, nga administratorët lokale,
qarqet dhe komunat, të cilat duhet ta shoqërojnë me masa të tjera për tërheqjen
e trurit. Për shembull: planifikimi i
financimeve për startups, shërbime
sociale të dedikuara, apo sportele one-stop shop, si ai që është realizuar në
vend. Dhe së fundi, të gjitha kompanitë
te cilat janë të vetëdijshme se konkurrueshmeria është e bazuar mbi të gjitha
mbi disponueshmërine e kapitalit njerëzor të kualifikuar."
Disa sugjerime ?
"Koha kur do të formulojmë sugjerimet do të jetë konferenca “Tako
Talentet Shqiptare - Meet AlbTalents” e
28 dhe 29 Marsit 2014 në Vlore. Do të jenë disa panele, që do të trajtojnë
pikërisht këto fusha. Do të diskutohet per praktikat më të mira për tu ndare
dhe nga ballafaqimi me talentet e kthyer ne Shqiperi do te dalin propozime legjislative,
që do të jepen drejtpërdrejt qeverisë. Një mënyrë për të siguruar, që një pjesë
e Shqiperisë, qe kane gjetur mundësi jashtë vendit, të japin një kontribut për
të përmirësuar sistemin e vendit. Rajoni i Vlorës, është zgjedhur si vend i
zhvillimit të konferences, jo vetem si rajon i cili mbart tërë problematiken
komplekse të ketij fenomeni, por edhe si një rajon, që e jeton dy herë këtë problem: emigracioni
jashtë vendit si dhe emigrimi i
brendeshem drejt Vlores. Përmes diksutimeve, deri tani on-line ne faqen e
Qendres, për e/migracionin konstatojmë
një ndjeshmëri të madhe të publikut apo palëve të interesuara për këtë
temë . "
Nessun commento:
Posta un commento