Although Prof. Ethemi told us in a trembling voice, a little more than three weeks ago, that Petriti (Rukaj), the great poet, was living the last part of his life, slowly going towards extinction, today's news makes me very sad. It seemed that in my mind I had created the myth of his not escaping from this world! Poets of the caliber of Petrit actually do not die out! They live forever!
I got to know the poet late, at the promotion of Sejmen Gjokoli's poetry book, years ago. Later, in 2016, we collaborated with filmmaker Vladimir Bizhga and poet Petrit Rukaj in an event organized by our center CRLDS Albania, on the eve of Mother Teresa's canonization.
I had asked Ladi to film our event, which was also the first event in our country before the canonization of Mother Teresa. The genesis of the activity was my agreement with Dr. Gëzim Alpion, from the University of Birmingham, Great Britain, to deliver the public lecture "Mother Teresa: Challenges of studying before and after canonization".
Since I had previously read several publications and references about the figure of Mother Teresa by a well-known academic and publicist, I thought of accompanying the lecture of the well-known academic with a forum, building a discussion panel with academics and clerics, who would discuss different dimensions of the figure of Mother Teresa, composed by Prof. Progress Kabo, Prof. Dr. Nevila Nika, Don. Gjergj Mete and Dr. Alpion joy.
Explaining this to Ladi, he tells me: Why don't you also communicate with Petrit Ruka, he has a wonderful documentary about Mother Teresa.
I was happy and told him: - It would be fantastic. I know him a little, I met him only once. - I have no contact with him, I added further (I did not know that he was the brother of the very honorable Prof. Ethem Rukaj. How many bright minds in one family I would think later when I learned this fact).
- I communicate with him, Ladi tells me.
The poet, screenwriter, filmmaker (multidimensional figure) accepted the meeting invitation and we let him meet the very next day.
The three of us met in a cafe at the pedestrian crossing near Ura e Tabakeve. I presented our idea to him. He was immediately enthralled by her. His eyes shone and he began to discuss passionately. Normal. It was about Mother Teresa. He told me that this activity goes very well with the documentary, the CD of which I am giving to our center on this occasion.
To give more value and breath to the event, he reinforced my idea, to also interpret some poems about Mother Teresa by the poet Visar Zhiti. I had taken the book with me and Petriti himself selected some of the poems, which were to be performed by the actors of the National Experimental Theatre.
So helped by a beautiful soul like Petrit Rukaj from a Public Lecture, purely academic, we concluded in a wider activity titled according to one of Mother Teresa's expressions: "Heaven is in our hands". It would contain four components: Documentary, Lecture, Forum and interpretation of poems between sessions.
With such people, cohesion is created immediately and it seems as if you have known them for a lifetime. I asked him if he could help us with the documentary and script for the Center's anniversary. Yes, he told me we will talk about the details at the right time.
In my conversations with him, I remembered that, beyond his extensive knowledge, he had many ideas, many projects, he wanted to capture on celluloid, many events and pictures, which he was worried that he could not realize, because lacked funds. Spiritual wealth is often not enough. One of them was the great desire to make a documentary about the poet, patriot and statesman from Vlonia Ali Asllani. Everything was sketched in his mind. But the funds.....
He had proposed, without result, to the two mayors of the Vlora Municipality, who do not let surrogate events go unfunded and let valuable projects sleep in the minds and hearts of the creators.
How proudly he said, that Ali Asllani, as the Mayor of Vlora in 1919, did not accept that the body of Ismail Qemali disembarked from the ship without being covered with our national flag.
I was excited by this project, a little embarrassed by his statement that we Volon people should do more for figures like Ali Asllani and not only, who are the pride of the city, I told him: Why don't we appeal to the citizens and to the Vlonia spirit, ignoring the wall of silence. We left it to make joint efforts. Time was not kind and sent the Poet to Heaven prematurely, taking with him a precious part of his creative mine.
His stone remained inexhaustible! Maybe the poet will apologize without guilt, there in Heaven to Ali Asllani, where I believe they will sit together at the table of the great. Meanwhile, we here on earth must apologize to the poet, that we are not a good enough company to create optimal working conditions for jewels like him, that we did not help him bring as much to the surface as possible.and from his gold mine. Perhaps these impossibilities and the high sensitivity to everything that surrounds us may have broken the poet's heart. Or is it our rudeness and the difficulties we face that make it possible for talents like Petrit Rukaj to be born and developed?
However, he has left a lot of legacy for us and future generations. We should be grateful for that. Thank you Poet of the Nation! Farewell Poet and Great Man!
Luiza Hoxhaj
7/07/2021
Megjithëse Prof. Ethemi na tha me zë të drithëruar, pak më shumë se tri javë më parë, se Petriti (Rukaj), poeti i madh, po jetonte pjesën e fundit të jetës së tij, duke shkuar ngadalë drejt shuarjes, lajmi i sotëm më trishtoj shumë. Dukej se në mendje kisha krijuar mitin e mos ikjes së tij nga kjo Bote! Poetët e kalibrit të Petritit në fakt nuk shuhen! Ata jetojnë përjetësisht!
Unë e njoha vonë poetin, në promovimin e librit me poezi të Sejmen Gjokolit, vite më parë. Më vonë, me 2016, me kineastin Vladimir Bizhga dhe poetin Petrit Rukaj do të bashkëpunonim në një event të organizuar nga qendra jonë CRLDS Albania, në prag të shenjtërimit të Nënë Terezës.
I kisha kërkuar Ladit të filmonte eventin tonë, që ishte ndërkohë edhe eventi i parë në vendin tonë përpara shenjtërimit të Nënë Terezës. Zanafilla e aktivitetit ishte dakortesia ime me Dr. Gëzim Alpion, nga Universiteti i Birmingamit i Britanisë së Madhe, për të mbajtur leksionin publik “Nënë Tereza: Sfidat e studimit para dhe mbas shenjtërimit”.
Duke qenë se kisha lexuar më parë disa publikime dhe referime rreth figurës së Nënë Terezës nga akademik dhe publiciste të njohur mendova ta shoqëroja ligjërimin e akademikut të njohur me një forum, duke ndërtuar një panel diskutimi me akademik dhe klerik, të cilët do të diskutonin mbi dimensione të ndryshme të figurës së Nënë Terezës, i përbërë nga Prof. Përparim Kabo, Prof. Dr. Nevila Nika, Don. Gjergj Mete dhe Dr. Gëzim Alpion.
Duke ja shpieguar Ladit këto ai më thotë: Përse nuk komunikon edhe me Petrit Rukën, ai ka një dokumentar të mrekullueshëm për Nënë Terezën.
U gëzova dhe i thashë: -Do ishte fantastike. Unë e njoh pak, e kam takuar vetëm një herë. -Nuk i kam kontakt shtova me tej (nuk e dija që ishte vellai i Prof. shumë të nderuar Ethem Rukaj. Sa mendje të ndritura brenda një familjeje do të mendoja më vonë kur e mesova këtë fakt).
-Komunikoj unë me të më thotë Ladi.
Poeti, skenaristi kineast (figurë shumëdimensionale) e mirëpriti ftesën për takim dhe e lamë të takoheshim qysh të nesërmen.
U takuam të tre në një kafë tek pedonalja pranë Urës së Tabakëve. I prezantova idenë tonë. U entuziazmua menjëherë prej saj. Sytë i shkëlqyen dhe filloj të diskutonte me pasion. Normal. Bëhej fjalë per Nënë Terezën. Më tha se këtij aktiviteti i shkon shumë të celet me dokumentarin, CD-ne e të cilit me këtë rast ia dhuroj qendrës sonë.
Për t'i dhënë më shumë vlerë dhe frymëmarrje eventit ai përforcoi idenë time, për t'u interpretuar edhe disa poezi mbi Nënë Terezën nga poeti Visar Zhiti. E kisha marre librin me vete dhe Petriti përzgjodhi vet disa prej poezive, të cilat do të interpretoheshin nga aktorët e Teatrit Kombëtar Eksperimental.
Kështu të ndihmuar nga një shpirt i bukur si Petrit Rukaj nga një Ligjërim Publik, thjesht akademik, ne konkluduam në një aktivitet më të gjerë të titulluar sipas një prej shprehjeve të Nënë Terezës: “Qielli është në duart tona”. Ai do të përmbante katër komponentë: Dokumentar, Ligjërim, Forumi dhe interpretimi i poezive ndërmjet seancave..
Me njerëz të tillë krijohet menjëherë kohezioni dhe të duket sikur i ke njohur prej një jete. I kërkova se mund të na ndihmonte me dokumentarin dhe skenarin për përvjetorin e Qendrës. Po, më tha për detaje flasim në kohën e duhur.
Në bisedat me të më ka mbetur në mendje se, përtej njohurive të tij të gjera, Ai kishte shumë ide, shumë projekte, donte të fiksonte në celuloid, shumë ngjarje e figura, për të cilat kishte brengën se nuk po i realizonte dot, sepse i mungonin fondet. Pasuria shpirtërore, shpesh nuk mjafton. Një prej tyre ishte edhe dëshira e madhe për të realizuar një dokumentar për Poetin, patriotin dhe shtetarin vlonjat Ali Asllani. Cdo gjë ishte e skicuar në mendjen e tij. Por fondet.....
Ua kishte propozuar, pa rezultat, edhe dy kryetarëve të Bashkisë Vlorë, të cilët nuk lenë evente surogato pa financuar dhe projekte me vlerë i lenë të flenë në mendjen dhe zemrën e ideuesve.
Me sa krenari thoshte, që Ali Asllani, si Kryetar i Bashkisë së Vlorës në1919 nuk pranoj që të zbriste nga anija trupi i Ismail Qemalit pa u mbuluar me flamurin tonë kombëtar.
Unë u entuziazmova nga ky projekt, pak e turpëruar edhe nga thënia e tij se ne vlonjatët duhej të bënim më shumë për figura si Ali Asllani dhe jo vetëm, që janë krenari e qytetit, i thashe: Po përse mos t'i bëjmë thirrje qytetarisë dhe shpirtit vlonjatë, duke injoruar murrin e heshtjes. E lamë që të bëjmë përpjekje të përbashkëta. Koha nuk u tregua e mëshirëshme dhe e dërgoi Poetin në Parajsë përpara kohe, duke marrë me vete një pjesë të cmuar të minierës së tij krijuese.
Gurra e tij mbeti e pashteruar! Ndofta poeti do t'i kërkoj falje pa faj , atje në Parajsë Ali Asllanit, ku besoj se do të ulen së bashku në sofrën e të mëdhenjëve. Ndërkohë ne këtu në tokë duhet t'i kërkojmë falje poetit, që nuk jemi shoqëri mjaftueshëm e mirë për t’I krijuar kushte optimale pune xhevahireve si ai, që nuk e ndihmuam të nxirrte sa më shumë në sipërfaqe nga miniera e tij e artë. Ndoshta edhe këto pamundësi dhe ndjeshmëria e lartë ndaj gjithëshkaje që na rrethon mund ta kene drobitur zemrën e poetit. Apo kjo vrazhdësia jonë dhe vështirësite që perballojmë bëjnë të mundur të lindin dhe zhvillohen talente si Petrit Rukaj?
Gjithësesi ai ka lenë shumë trashëgimi për ne dhe brezat pasardhës. Për këtë duhet t'i jemi falenderues. Faleminderit Poet i Kombit! Lamtumirë Poet dhe Njeri i madh!
Luiza Hoxhaj
7/07/2021