My Greetings for all!

All rights for all" -Të gjitha të drejtat për të gjithë”

Discussion by Luiza Hoxhaj in Conference on: 
Fiftieth Anniversary of the Universal Declaration of Human Rights-All rights for all"

December 10, 1998

Dear participants!

First of all, I would like to greet the organizers of the Conference, the Women and Family Committee, the Project "Promoting the Economic and Social Status of Women in Albania" and the "International Training Center in Turin of the International Labor Organization" who chose Vlora as the city in which this conference is being organized. Of course, the Prefecture and the Municipality of Vlora deserve congratulations for their cooperation.

I find the selection you made appropriate, in which you obviously took into consideration the democratic traditions of these three, in its distant and recent history.

But Vlora currently, like the whole of Albania, has faced and is facing the problems of the prolonged transition as well as those of the post-crisis, which unfortunately also create problems in the field of human rights.
This transition period, in addition to the expansion of some human rights or the further completion of our legislation in the field of human rights, these steps, which have favored social progress, has also had as their phenomenon the systematic violation of the rights of to man, such as: the right to assemble, the right to be treated with credit, various favors, the basic right to vote, physical violence against journalists or politicians, free movement, etc. These cases, when they have reached their peak, have forced citizens to use the last weapon of civil disobedience, against a regime that does not protect human rights, on the contrary, it violates them.

I said this not to politicize the problem, but to serve this moment as a moment of awareness and awareness for the human rights that we enjoy as individuals and for the efforts that we must make to protect these rights, but also also for the state's obligations to ensure and guarantee these rights, which the law gives us, with the sole objective of not falling into a similar situation. Here I have in mind the first paragraph of the introduction to the Universal Declaration of Human Rights, which states: "..that the recognition of the dignity that belongs to all members of the human family as well as the recognition of their equal and inalienable rights constitutes the foundation of freedom, justice and peace in the world".

All international documents on human rights, as well as international documents and conventions, place us in front of the obligation for everyone to fight and work to build a state where the law reigns and where we are all equal before the law.

The truth is that, in general, our legislation in this regard is complete. In order to realize its implementation in the conditions of the development of civil society, non-governmental associations were born.
In the field of human rights, the Universal Declaration of Human Rights is a point of reference.

Taking into consideration the fact that the development of this Conference coincides with the seminar developed for the training of Volonian women in the field of implementation of the rights of women and girls in Albania, I would focus on the field of the situation of Volonian women and the level of organization of her in the NGO.
The development of civil society and the democratic transition are closely related to the success of women's participation in dealing with its problems. As was seen from the presentations that were made by them during the seminar, what is most important, as was also seen during their activity, we can say that: In Vlora, the women's movement is in full bloom.

Vlonia women have well understood the principle of participation, the principle of being active. They have all the necessary intellectual potential to make their contribution in all spheres of life, in the new conditions of transition from a closed society to an open society, from totalitarianism to democracy.

But it is true that they have not always had the opportunity to make this contribution in state bodies, such as in the high or local administration, in decision-making or executive bodies.

This difference between their intellectual potential and the impossibility to give their contribution in some cases, due to various obstacles or undervaluation, they have compensated with the principle of volunteerism, by organizing themselves in non-governmental organizations. Today in Vlora we have 8 professional women's NGOs, operating in various fields, as well as 5 women's political associations.

The Family Planning Center also operates in Vlora. All these organizations are active in the development of the life of our city. Here we must not forget the contribution and participation of women in other mixed associations (without gender orientation) such as SH.K.L. Democratic, the associations that have the protection of human rights or even professional ones.

The first flower is the Women's Business Promotion Association established in 1994, which is already an experienced association. During the years 1997-1998, this was followed by 8 other NGOs, which were integrated with dignity.

The fruit of this commitment of women from Vlonia is the fact that today in our city we have a number of women and girls leaders, this number, although modest, shows a trend in the positive direction for their evaluation.

- We have a woman representative in the legislature; in the local councils we have: two councilors in the Municipal Council and two councilors in the District Council; in the management of financial institutions, we have two women managers (Mrs. Soq and Insig); we have a director in medicine; at the University of Vlora we have two women deans; in the only SME Development Agency, the director is a woman.

But if we make these calculations in relation to men, the numbers are still modest. This means we still have a long way to go. In the future, our objectives must be more ambitious.

Another point that I would like to emphasize is the woman's confrontation with phenomena such as divorce or prostitution.

Often economic problems, unemployment, this is more pronounced for women, stripping her in most cases of the elements of ownership, have caused her to lose her economic independence and therefore part of her authority to have influential role in the family in the best case, but also in the dissolution of the family in the worst case. This inferior position of hers has meant that in most cases she is not the applicant for this divorce even when her life becomes unbearable. This is clearly shown by the fact that the number of divorces requested by women is decreasing.

Often, the inability to cope with life, as well as the low intellectual level, or individual predisposition, or the inability to face criminal groups, leads some women and girls to the path of prostitution. In the case of Vlora, the mentality of its population in relation to the woman in the family: the protective role in relation to the mother, daughter or sister, adding to this the economic level, reduces the premises for the Vlora woman or girl to fall into the network of prostitution. But that doesn't mean we shouldn't be concerned about it. Our struggle and efforts must be of such a level that we do not even allow the possibility of Vlora being a transit point for the export of prostitution for girls and women from the province or other countries. Vlonian mothers and daughters, Vlonian families must be strongly invested so that their sons, brothers and husbands do not fall asleep and become collaborators of these networks.

We all together can manage to fight, protect and realize our rights in particular and human rights in general.

Thank you for your attention!

Diskutim nga Luiza Hoxhaj ne Konferencën për: Pesëdhjetëvjetorin e deklaratës Universale për të Drejtat e Njeriut - Të gjitha të drejtat për të gjithë”

 10 Dhjetor 1998

Të nderuar pjesëmarrës!

Së pari dëshiroj të përshëndes organizatorët e Konferencës Komitetin Gruaja dhe Familja, Projektin “Nxitja e statusit Ekonomik dhe Social të Gruas në Shqipëri” si dhe “Qendrën Ndërkombëtare të Trajnimeve në Torino të Organizatës Ndërkombëtare të Punës” të cilat zgjodhën pikërisht Vlorën, si qytetin në të cilën po organizohet kjo conference. Natyrisht përgëzime meritojnë dhe Prefektura dhe Bashkia e Vlorës për bashkëpunimin e tyre.

E gjej me vend përzgjedhjen që keni bërë, në të cilën ju padyshim që keni pasur në konsideratë traditat demokratike të këësaj treve, në historinë e largët dhe të afërt të saj.

Por Vlora aktualisht , si gjithë Shqipëria është përballur dhe përballet me problemet e tranzicionit të tejzgjatur si dhe me ato të paskrizës, të cilat për fat të keq krijojnë edhe problem në fushën e të drejtave njerëzore.

Kjo periudhe tranzisioni, përvec zgjerimit të disa të drejtave të njeriut apo plotësimit të mëtejshëm të legjislacionit tonë në fushën e të drejtave të njeriut, hapa këto, të cilat kanë favorizuar progresin shoqëror, ka pasur si dukuri të tyre edhe shkeljen sistematike të të drejtave të njeriut si psh: të të drejtës për tu tubuar, e drejta për tu trajtuar me kredi, favorizime të ndryshme, e drejta themelore e votës, dhunimet fizike të gazetarëve apo politikanëve, levizja e lirë etj. Raste këto që kur kanë arritur kulmin i kanë detyruar shtetasit që të përdorin armën e fundit mosbindjen civile, ndaj një rregjimi që nuk mbron të drejtat e njeriut, përkundrazi i dhunon ato.

E thashë këtë jo për të politizuar problemin, por për të shërbyer ky moment edhe si një moment sensibilizimi dhe ndërgjegjësimi për të drejtat e njeriut, që gëzojme ne si individ dhe për përpjekjet që duhet të bëjmë ne për të mbrojtur këto të drejta, por gjithashtu edhe për detyrimet që ka shteti për të na siguruar dhe garantuar këto të drejta, që na i jep ligji, me të vetmin objektiv, që të mos biem në situatë të ngjashme. Këtu kam parasysh edhe paragrafin e parë të hyrjes tek Deklarata universal për të Drejtat e Njeriut ku thuhet:  “..se njohja e dinjitetit, që u përket të gjithë anëtarëve të familjes njerëzore si dhe njohja e të drejtave të tyre të barabarta e të patjetërsueshme përbën themelin e lirisë, të drejtësisë dhe të paqes në botë”.

Të gjitha dokumentat ndërkombëtare mbi të drejtat e njeriut si dhe dokumenta e konventat ndërkombëtare na vendosin përpara detyrimit që të gjithë të luftojnë e punojmë për të ndërtuar një shtet ku të mbretëroj ligji e ku të gjithë përpara ligjit të jemi të barabartë.

E vërteta është që në përgjithësi legjislacioni ynë në këtë drejtim është i plotë. Për të realizuar zbatimin e tij në kushtet e zhvillimit të shoqërisë civile kanë lindur shoqatat jo qeveritare.

Në fushën e të drejtave të njeriut Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut është pikë referimi.

Duke marrë në konsideratë faktin që zhvillimi i kësaj Konfernce përkon dhe me seminarin e zhvilluar për trajnimin e grave vlonjate në fushën e zbatimit të të drejtave të grave dhe vajzave në Shqipëri, unë do të përqëndrohesha  në fushën e gjendjes së gruas vlonjate dhe nivelit të organizimit të saj në OJQ.

Zhvillimi i shoqërisë civile dhe tranzicioni demokratik janë të lidhura ngushtë me suksesin e pjesëmarrjes së grave në trajtimin e problematikave të saj.  Sic u pa nga prezantimet, që u bënë prej tyre, gjatë seminarit, ajo që është më e rëndësishme, sic është parë edhe gjatë veprimtarisë se tyre mund të themi që: Në Vlorë është në lulëzim të plotë lëvizja e gruas.

Gratë vlonjate e kanë kuptuar mirë parimin e pjesëmarrjes, parimin e të qënurit aktive. Ato kanë gjithë potencialin e nevojshëm intelektual për të dhënë kontributin e tyre në të gjitha sferat e jetës, në kushtet e reja të kalimit nga një shoqëri e mbyllur në një shoqëri të hapur, nga totalitarizmi në demokraci.

Por është e vërtetë se ato jo gjithmonë kanë patur mundësi të japin këtë kontribut në organet shteterore, si në administraten e lartë apo atë lokale, në organet vendimarrëse apo egzekutive.

Këtë diferencë midis potencialit të tyre intelektual dhe pamundësisë për të dhënë në disa raste kontributin e tyre, për shkak të pengesave të ndryshme apo nënvleftesimit, ato e kanë kompensuar me parimin e vullnetarizmit, duke u organizuar në Organizata jo-qeveritare. Sot në Vlorë kemi 8 OJQ të grave me drejtim profesional, që veprojnë në fusha të ndryshme si dhe 5 shoqata  politike grash. Po ashtu në Vlorë operon edhe Qendra e Planifikimit familjar. Të gjitha këto organiyata janë aktive ne zhvillimin e jetës së qytetit tonë. Ketu nuk duhet të harrojmë kontributin dhe pjesëmarrjen e grave në shoqata të tjera mikse (pa orinetim gjinor) si SH.K.L. Demokratik, shoqatat që kanë objekt mbrojtjen e të drejtave të njeriut apo edhe ato profesionale.

Lulja e parë është Shoqata për nxitjen e Bisnesit të grave e krijuar në 1994, e cila tashmë është një shoqatë me experiencë. Gjatë viteve 1997-1998 kjo është pasuar edhe me 8 OJQ të tjera, të cilat janë integruar me dinjitet.

Fryt i këtij angazhimi të grave vlonjate është fakti që sot në qytetin tonë kemi një numër grash dhe vajzash drejtuese, numër ky që megjithëse është modest tregon një tendence në kahjen pozitive për vlerësimin e tyre.

-Në legjislativ kemi një përfaqesuese grua; në këshillat lokal kemi: dy këshilltare në Këshillin Bashkiak dhe  dy këshilltare në Keshillin e Rrethit; në drejtimin e institucioneve financiare kemi dy drejtuese gra (Sig. Shoq dhe Insig); kemi një drejtore në mjekësi; në Universitetin e Vlorës kemi dy gra dekane; në të vetmen Agjensi të Zhvillimit te SME drejtore është një femër.

Por nëse këto llogari i bëjmë në raport me burrat, gjithësesi  shifrat vazhdojnë të jenë modeste. Kjo do të thotë se kemi ende shumë rrugë për të bërë. Në të ardhmen objektivat tona duhet të jenë më ambicioze.

Një moment tjetër që dëshiroj ta theksoj është përballja e gruas me fenomene të tilla si divorci apo prostitucioni.

Shpesh problemet ekonomike, papunësia, me e theksuar kjo tek gratë, zhveshja e saj në më të shumtën e rasteve nga elementët e pronësisë, kanë bërë që ajo të humbasë pavarësinë e saj ekonomike e për rrjedhojë edhe një pjesë të autoritetit të saj për të patur rol ndikues në familje në rastin më të mirë, por edhe në shpërbërje të familjes në rastin më të keq. Ky pozicion inferior i saj ka bërë që në shumicën e rasteve ajo të mos jetë kërkuesja e këtij divorci edhe kur jeta e saj i bëhet e padurueshme. Këtë e tregon qartë edhe fakti, që numri i divorceve të kërkuara prej grave të jetë në ulje.

Shpesh pamundesia për të përballuar jetën si dhe niveli i ulët intelektual, apo predispozicioni individual, apo pamundësia për tu perballur me grupet kriminale, i con disa gra dhe vajza në rrugën e prostitucionit. Në rastin e Vlorës mentaliteti i popullsisë së saj në raport me femrën në familje: roli protektiv në raport me nënën, vajzën apo motrën, duke i bashkangjitur këtij edhe nivelin ekonomik, zvogëlon premisat që gruaja apo vajza vlonjate të bien në rrjetin e prostitucionit. Por kjo sdo të thotë që neve nuk duhet të na preokupojë kjo gjë. Lufta dhe përpjekjet tona duhet të jenë të atij niveli, që të mos lejojnë as mundësinë që Vlora të jetë pike tranzitimi e eksportit të prostitucionit për vajza dhe gra nga krahina apo vende të tjera. Nënat dhe vajzat vlonjate, familjet vlonjate duhet të investohen fuqishëm që djemtë, vëllezërit dhe burrat e tyre të mos bien preh dhe të mos bëhen bashkëpunëtor të këtyre rrjeteve.

Ne të gjitha së bashku mund tia dalim të luftojme, të mbrojmë dhe të realizojme të drejtat tona në vecanti dhe të drejtat e njeriut në tërësi.

Ju faleminderit per vemendjen tuaj!

Prof.Laura Mersini Houghton ne Konferencen "Tako Talentet Shqiptare" in Vlora _ Prof.Laura Mersini Houghton ne Konferencen "Tako Talentet Shqiptare" Vlo...

"Projektimi dhe menaxhimi i koncepteve të zhvillimit rajonal dhe marrëdh...

There comes a day when dreams come true - Vjen nje dite qe endrrat behen realitet

I felt a very special pleasure to see after 11 years, that a process of living one of my dreams for Berat has started, one of those things whose non-realization remains as a hostage. It is about the Osum river cascade systemization project. It was a project conceived only a short time after we had reintroduced the dusty file for the inclusion of Beratiti in the protected values ​​of cultural heritage (now Berati in UNESCO is a reality), after we had drawn up the regulations for the administration of the museum city. It was the work of an extremely dedicated staff, eager for ideas, which it was enough to know how to motivate. When I think of them, I think of how many battles we waged together to protect that city: from the biters of Mount Tomor, who barbarically exploited the tile area, from those who sold the water of Berat, with those who used the inerts without criteria, with those who under the guise of electrical plants wanted to cover the three districts with garbage, with those who wanted to build outside the criteria in the museum area, with the barbarians of the quarries in Ure Vjagurore. We did a lot of beautiful and useful work with that staff. My thanks go to the then staff of the Berat District Prefect: Irakliu full of ideas, Aliu, Koci, Kristaq, Natasha, Juli, Halim, Venetic, Monika, Mariola, Halim, Bashkimi, Tomor, Mirela, Mondi, Tom and Nikollen. Together, let's wish success to Juli, the youngest member of our staff at that time, who today, professionally grown, is running for the position of Mayor of Ure Vajgurore. I envy you that you live and work in that city. Congratulations go to the wonderful citizens of Berat, who rarely knew how to preserve the values ​​of their city. Finally, a Prime Minister assists in the first step, the selection of the idea for a beautiful project, in launching the process of making a project a reality, which has value not only for the aesthetic and functional side of the city, but will surely it also has ecological values, environmental protection and compatibility with the multiple values ​​of that city.

A city like Berat makes you proud! I really wish to win the best and most sustainable project, because otherwise it would be zero. Although I am not from Berat, but in my heart I feel a citizen of Berat, (I am borrowing my words from my interview given to the Antipratrea newspaper, where he also mentioned the mortgage of the cascade project) I thank Prime Minister Rama very much for this step. I am really very happy! I really hope that this project will justify this joy! The opposite would be fatal!

 

Luiza Hoxhaj

26/05/2015

Ndjeja nje kenaqesi teper e vecante te shihja mbas 11 vjetesh, qe ka nisur nje proces i jetesimit i nje nga endrrave te mia per Beratin, e nje prej atyre gjerave mosrealizimi i te ciles te mbetet si peng. Behet fjale per projektin e sistemimit te kaskades se lumit Osum. Ishte nje projekt i ideuar vetem pak kohe mbasi kishim rifutur ne proces dosjen e pluhurosur per perfshirjen e Beratiti ne vlerat e mbrojtura te trashegimise kulturore (tashme Berati ne UNESCO eshte nje realitet), mbasi kishim hartuar rregulloren e administrimit te qytetit muze. Ishte puna e nje stafi teper te perkushtuar, te etur per ide, te cilin mjaftonte te dije ta motivoje. Kur i kaloj neper mend mendoj eh sa shume beteja kemi zhvilluar se bashku per ta mbrojtur ate qytet: nga kafshuesit e malit Tomor, qe i shfrytezonin barbarisht zonen e pllakave, nga ata qe shisnin ujin e Beratit, me ata qe shfrytezonin pa kritere inertet, me ata qe nen masken e impianteve elektrik donin ti mbulonin tre qarqet me plehra, me ata qe donin te ndertonin jashte kritereve ne zonen muzeale, me barbaret e guroreve ne Uren Vjagurore. Me ate staf kemi bere shume pune te bukura e te dobishme. Falenderimi im shkon per stafin e atehershem te Prefektes se Qarkut Berat: Irakliun plot ide, Aliun, Kocin, Kristaqin, Natashen, Julin, Halimin, Venetikun, Moniken, Mariolen, Halimin, Bashkimin, Tomorin, Mirelen, Mondin, Tomin e Nikollen. Bashkarisht le ti urojme suksese Julit, anetares me te re te stafit tone ne ate kohe, e cila sot e rritur profesionalisht, kandidon per postin Kryetares se Bashkise se Ures Vajgurore.  Ju kam zili qe jetoni e punoni ne ate qytet. Urimi shkon per beratasit e mrekullueshem, te cilet si rrallekush kane ditur te konservojne vlerat e qytetit te tyre. Me ne fund nje Kryeminister asiston ne hapin e pare, perzgjedhjen e idese per nje projekt te bukur, ne lancimin e procesit te berjes realitet te nje projekti, i cili ka vlera jo vetem per anen estetike dhe funksionale te qytetit, por me siguri do te kete edhe vlera ekologjike, te mbrojtjes se ambjentit dhe te pershtateshmerise me vlerat e shumefishta te atij qyteti.

Nje qytet si Berati te ben krenar! Uroj shume qe te fitoj projekti me i mire dhe me i qendrueshem, sepse ne te kundert do te ishte nul. Une megjithese nuk jam Beratase, por ne shpirt ndihem qytetare beratase, (po huazoj fjalet e mia nga intervista ime dhene per gazeten Antipratrea, ku permende edhe pengun e projektit te kaskades) e falenderoj shume Kryeministrin Rama per kete hap. Jam vertete shume e gezuar! Shpresoj shume qe ky projekt ta justifikoj kete gezim! E kunderta do te ishte fatale!

Luiza Hoxhaj

26/05/2015

Architecture and culture of participation as a development binomial - Arkitektura dhe kultura e pjesemarrjes si nje binom zhvillimi

"Architecture is too important to be left to architects alone". 

                                                                         Giancarlo De Carlo

This sentence of De Carlo came to my mind while following the news about the meeting of the candidate for mayor of Vlora, Mr. Dritan Leli, with the architects and engineers of the city. This kind of collaboration clearly embodies his vision to engage the world of urban planners and architects, through a discussion to identify how to work together with those who share the same sense of responsibility for the opportunities and challenges of our cities today.

In this article I am trying to bring attention to the fact that the city is an evolving creature that can be organized without being recreated from scratch. It can be improved with better technology, becoming more efficient. Our cities still have a lot of potential. The work should focus on urban improvements, interventions from micro to macro scale and, of course, on new types of sustainable buildings. Today it must include energy producers, infrastructure, consumption points, housing, the city, the landscape... Architects must know how to manage the earth's resources to build a better city, instead of focusing only on buildings. isolated, which do not contribute to the improvement of the environment around them. Construction is not an isolated island, as it turns out so far. Leaders of new units should try to develop the mentality of managing cities, turning them from static units into dynamic and efficient units that draw on the energy of their communities, to have a cooperative, energetic, social and conscious community. for Environment. We must be looking for new architectural and urban solutions that will reduce our contribution to global pollution

Of course, the challenge of cities, including our beautiful Vlora, cannot be met only by architects, urban planners or builders. Our cities are going through a special phase, which, in order to bring their development from spontaneity to sustainability, necessarily requires the participation of citizens in the territorial planning process.

Why is this phase of the development of our cities classified separately?

First at the national level: The phase that is now in progress, in almost every city, also dictated by the territorial reform, is classified as the phase of "urban decentralization" or "urban distribution." The previous pattern of urbanization through progressive expansion towards concentric rings is in crisis. Thus ends the period of narrowing of spaces, investment in the suburbs and the remaining strips of cities, where it becomes more and more difficult to meet the demand for space for factories, for warehouses, for settlements, for the traffic that the city generates, for car parks, for green areas and for collective services. In this aspect, the advantages of the previous phase, related to the peripheral areas, also tend to fade, due to the improvement, to some extent, of the road network , narrowing the differences in travel time and cost within suburban areas as well as intercity, regional or even between neighboring regions.With the increase of residents with good incomes, their demand for higher quality of the environment increases, which urban neighborhoods and the surroundings find it impossible to fulfill it. Therefore, the production and residential facilities are reoriented at this stage in the smaller cities, physically separated from the first ones, forming, with the big cities, large "metropolitan" areas, it is meant by building the continuity in the direction of the outer perimeter of the center "metropolitan". Outside this perimeter, the availability of space is greater, local transport easier, but also the conditions of the urban context and the environment in general are more attractive.

Second on the global level: This moment of change on the national level coincides with a global historical moment, where on the one hand we live a global crisis and on the o ther hand we "go global", eliminating space and time through the iPhone, iPad and other technological developments. At this moment many individuals try to take control of their time and space. We are increasingly witnessing the processes of increasing interventions, of citizens, in their cities, where they, driven by the desire to produce an alternative different from what the city offers them, feel the need to (re)define the space. This, of course, is where architecture comes into play.

An architect, when planning, firstly studies the context to understand the environment and the physical space of a territory, secondly researches the relationships between the people who live in that space, their desires, their dreams. He needs some indicators as well as the answers that the city gives to the citizens for their problems. Calvino in the work "Invisible Cities" wrote: "Even the cities believe that they are the work of the mind or chance, but neither one nor the other is enough to keep their walls. In a city we are not happy with seven or seventy seven wonders, but the answer he gives to our questions". Today more than ever we need to reclaim place, space, time, human relationships and respond to this need through the contemporary culture of co-design. This is the true architecture that can solve the crisis that has gripped our cities, occurring exactly as in the situation in which Calvino describes (imagines) OLINDAN (Invisible Cities): "OLINDA is certainly not the only city that grows in concentric circles, like the tree trunk that every year adds a circle... But in other cities the spaces are still squeezed and narrowed between the walls of the old city, while the new neighborhoods revolve around them like a looser belt". This is the trap from which they are needed save our cities.

How is this accomplished? Designing places and spaces not only and exclusively with a pencil or mouse, with structures and mathematical calculations, but with any tool or instrument that can be used to create a system of networks, both multimedia and physical, made of people and human relationships . This translates into a willingness to invest in the culture of bottom-up development through inclusion and participation. In the world there are many examples that have followed this path, where thanks to the foresight of an individual and the participation of the whole community, a terrain has been completely transformed, "inventing new ways of thinking, living and inhabiting". . So the need and desire to challenge yourself and give life to an abandoned area, mainly on the outskirts of our cities, invites every individual with ideas to participate. Of course, cultural processes are, by nature, an investment in the community and need to be made productive. I invite citizens and the young generation to reflect and actively participate in the decisions and initiatives that affect the transformation of their territory, their spaces. On the other hand, it is necessary for the local administration to get out of the institutional norms and bureaucracies to open up to a real confrontation with those who live in the countryside and in the city to stop the fruitless planning of financing at the last moment that has characterized the 25 years of last.

It is right to ask ourselves what is and what should the city be for us? With an optimistic view, perhaps the true meaning can be this: A livable city, a sustainable city, not an invisible city. My interest in the sustainable city began when I was a student at the University of Padua, the year in which Padua was declared the most livable city in Italy. That's when I realized that we need to improve people's lives, making our cities more livable. I tried to make my own interpretation of sustainability, having as a reference the concept of the cultural landscape in all its forms. Sustainability equates to something simple, healthy, clean: a way to make a public space more adaptable, taking care of the environment in which we are planning. Here comes the concept of sustainable architecture, as architecture with common sense, in the form of everyday architecture, which is typical of the buildings of a certain place that is always adapted in the best way to the surrounding context, the availability of raw materials and weather conditions. Based on the best experiences, I believe that sustainability should become part of the compulsory program in our school. Of course, it should be included, also as a subject of study in universities. Ultimately, sustainability affects us all, although perhaps most people do not consider it a real problem, conditioning our present and future. Many think that "it's not about me, it's not my responsibility, it will affect someone else." In fact the opposite is true: our cities and buildings affect us, affect the environment, affect the planet. Sustainability will become a widely accepted concept only when schools and universities are able to provide the means to overcome this mentality. A consistent approach is always a positive stimulus.

In short, to create a sustainable and efficient city we must act to improve its "performance" and to realize a combination that results in positive indicators of the use of the city's basic resources: energy, materials, land and water. How these are combined determines the types of urban strategies for a better and more efficient city. Only with a sustainable urban project can dynamic cities be created, where the environment is the focus of the citizens. The users of cities are an important asset to succeed in building a sustainable city. We need to cultivate participation to make the users of the city active and to involve them in increasing their well-being. The community must be given sufficient tools and information to achieve a stable environment, without which its members are forced to make drastic changes in their daily lives. In new, smart municipalities, information must flow and be accessible to all, as public participation is a key tool.

With active participation we can have a better user-created architecture and future, both for the community and the city. Social participation is one of the three aspects that define a sustainable approach. The other two are economy and ecology. From my perspective, these are two aspects of the same idea that often don't work together, even when they should. Although the participation of citizens is a very important point, often in large projects more weight is given to the architectural firm that developed them. It is a moment for reflection and building a long-term vision for the development of the territory. I would like to think that, for young people and inventors, this is a good moment to realize their ideas, both in terms of creativity and the dynamics of participation, on the grounds that they are full of high-tech elements.

Luiza Hoxhaj

Tirana on 22/05/2015

       "Arkitektura është shumë e rëndësishme që t’iu lihet ne dore vetem arkitektëve".    

                                                Giancarlo De Carlo

Kjo sentencë e De Carlo më erdhi ndërmend duke ndjekur lajmin mbi takimin e kandidatit për kryetar bashkie të Vlorës, Z. Dritan Leli, me arkitekte dhe inixhinier të qytetit. Ky lloj bashkëpunimi mishëron qartë vizionin e tij për të angazhuar botën e urbanistëve dhe arkitektëve, nëpërmjet  një diskutimi për të identifikuar se si të punohet së bashku me ata që ndajnë të njëjtën ndjenjë përgjegjësie për mundësitë dhe sfidat e sotme të qyteteve tona.

Në këtë shkrim jam duke u përpjekur të sjellë në vëmendje faktin se qyteti është një krijesë në zhvillim që mund të organizohet, pa u rikrijuar nga e para. Ai mund të përmirësohet me teknologji më të mire, duke u bërë më efikase. Qytetet tona kanë ende shumë potenciale. Puna duhet të fokusohet në përmirësimet urbane, ndërhyrjet nga shkalla mikro në makro dhe, natyrisht, në llojet e reja të ndërtesave të  qëndrueshme.  Ajo sot duhet të përfshijë prodhuesit e energjisë, infrastrukturës, pikat e konsumit, strehimit, qytetin, peizazhin... Arkitektët duhet të dinë si të menaxhojnë burimet e tokës për të ndërtuar një qytet më të mirë, në vend që të fokusohen vetëm në ndërtesa të izoluara, qe nuk japin asnjë kontribut në përmirësimin e mjedisit rreth tyre. Ndërtimi nuk është një ishull i vecuar, sic rezulton deri tani. Drejtuesit e njësive të reja duhet të përpiqen të zhvillojnë mentalitetin e menaxhimit të qyteteve, duke i kthyer ato nga njësi statike në njësi dinamike dhe efikase që bazohen në energjinë e komuniteteve të tyre, për të patur një komunitet bashkëpunues, energjik, social dhe të ndërgjegjshëm për mjedisin.  Ne duhet të jemi në kërkim të zgjidhjeve të reja arkitekturore dhe urbane që do të zvogëlojnë kontributin tonë në ndotjen globale

Sigurisht që sfida e qyteteve, përfshi edhe Vlorën tonë të bukur, nuk mund të përballohen vetëm nga arkitektët, urbanistët apo ndërtuesit.  Qytetet tona po kalojnë një fazë të vecantë, e cila për ta futur zhvillimin e tyre nga spontaniteti në hullinë e qëndrueshmërisë, kërkon domosdoshmërisht pjesëmarrjen e qytetarëve në procesin e planifikimit të territorit.

Përse klasifikohet e vecantë kjo fazë e zhvillimit të qyteteve tona?

Së pari në planin kombëtar: Faza që është tani në proces, pothuajse në cdo qytet, diktuar edhe nga reforma territoriale, klasifikohet si faza e  “decentralizimit urban" apo "shperndarjes urbane." Modeli i mëparshëm i urbanizimit përmes zgjerimit progresiv drejt unazave koncentrike është në krizë. Përfundon, kështu, periudha e ngushtimit të hapesirave, investimit në periferitë dhe rripat e mbetur të qyteteve, ku bëhet gjithnjë e më e vështirë për të përmbushur kërkesën për hapësirë ​​për fabrika, për depo, për vendbanime, për trafikun që gjeneron qyteti, për parqet e makinave, për zona të gjelbërta dhe për shërbimet kolektive. Edhe në këtë aspekt avantazhet e fazës së mëparshme, të lidhura me zonat periferike kanë tendencë të zbehen. Po ashtu për shkak të përmiresimit, deri diku, të rrjetit rrugor, ngushtohen dallimet në kohë dhe kosto  udhëtimi brenda zonave periferike si dhe atij ndërqytetas, rajonal apo edhe në mes të rajoneve fqinje. Me rritjen e banorëve me të ardhura të mira rritet kërkesa e tyre për cilësi më të lartë të mjedisit, gjë që lagjet urbane dhe rrethinat e kanë të pamundur ta përmbushin. Prandaj objektet e prodhimit dhe banimit riorientohen në këtë fazë në qytetet më të vogla, të ndara fizikisht nga të parët, duke formuar, me qytetet e mëdha, zona të mëdha “metropolitane”, nënkuptohet duke ndërtuar vazhdimësinë në drejtim të perimetrit të jashtëm te qendrës “metropolitane”. Jashtë këtij perimetri disponueshmëria e hapësirës është më e madhe, transporti lokal më i lehtë, por edhe kushtet e kontekstit urban e mjedisit në përgjithësi janë më tërheqëse.

Së dyti në planin global:  Ky moment ndryshimi në plan kombëtar përkon me një moment historik global, ku nga njëra anë jetojmë një krizë globale dhe nga ana tjetër "kapërcejmë tek globalia", duke eliminuar hapësirën ​​dhe kohën me anë të iPhone, iPad dhe zhvillimeve të tjera teknologjike. Në këtë moment shumë individ tentojnë për të marrë kontrollin e kohës dhe hapësirës së tyre. Jemi gjithnjë e më shumë dëshmitarë të  proceseve te rritjes së ndërhyrjeve, të qytetarëve, në qytetet e tyre, ku ata, te nxitur nga dëshira për të prodhuar një alternativë të ndryshme nga ajo çfarë qyteti iu ofron, ndjejnë   nevojën për të (ri)përcaktuar hapësirën. Këtu, sigurisht, hyn në loj arkitektura.

Një arkitekt, kur planifikon, së pari studion kontekstin për të kuptuar mjedisin dhe hapësirën fizike të një territori, së dyti hulumton marrëdhëniet ndërmjet njerëzve që jetojnë në atë hapësirë, dëshirat e tyre, ëndrrat e tyre. Ai ka nevojë për disa tregues si dhe përgjigjet që qyteti ju jep qytetarëve për problemet e tyre. Calvino në veprën “Qytetet e padukshme” ka shkruar: "Edhe qytetet besojnë se ato janë vepër e mendjes ose i rastësisë, por as njëra as tjera nuk mjaftojnë për të mbajtur muret e tyre. Në një qytet nuk na gëzojnë shtatë apo shtatëdhjetë e shtate mrekullitë, por përgjigjia që ai  i jep pyetjeve tona". Sot më shumë se kurrë ne duhet të rikuperojmë vendin, hapësiren, kohen, marrëdhëniet njerëzore dhe t'i përgjigjemi kësaj nevoje nëpërmjet kulturës bashkëkohore të bashkëprojektimit. Kjo është arkitektura e vërtetë që mund të zgjidhë krizën që ka mbërthyer qytetet tona, të   ndodhura ekzaktësisht si në situatën në të cilën Calvino përshkruan (imagjinon) OLINDAN (Qytetet e padukëshme): “OLINDA sigurisht nuk është i vetmi qytet që rritet në rrathë koncentrikë, si trungu i pemës që çdo vit shton një rreth... Por në qytetet e tjera ende në mes të mureve të qytetit të vjetër shtrydhen e ngushtohen hapësirat,  ...ndërsa lagjet e reja vërtiten rreth tyre si një brez më i lirshem”. Ky është kurthi prej të cilit duhen shpëtuar qytetet tona.

Si realizohet kjo? Të projektosh vende dhe hapësira jo vetëm dhe ekskluzivisht me laps apo maus, me struktura dhe llogaritje matematikore, por me çdo mjet apo instrument që mund të përdoret për të krijuar një sistem të rrjeteve, si multimediale ashtu edhe fizike, bërë nga njerëz dhe marrëdhënie njerëzore. Kjo përkthehet në një gatishmëri për të investuar në kulturën e zhvillimit nga “poshtë- lart” (bottom up) me anë të përfshirjes dhe pjesëmarrjes. Në botë ka shumë shembuj që e kanë ndjekur këtë rrugë, ku në sajë të largpamësisë së një individi dhe pjesëmarrjes të gjithë komunitetit, është transformuar plotësisht një  terren, duke "shpikur mënyra të reja të të menduarit, të të jetuarit dhe të të banuarit". Pra nevoja dhe dëshira për të sfiduar veten dhe për ti dhenë jetë një zone të abandonuar, kryesisht në periferi të qyteteve tona, fton për pjesëmarrje cdo individ me ide. Sigurisht, proceset kulturore janë, nga natyra, një investim në komunitet dhe nevojitet që të bëhen produktive. Ftoj qytetarët dhe brezin e ri për të reflektuar dhe për të marrë pjesë në mënyrë aktive në vendimet dhe iniciativat që ndikojnë në transformimin e territorit të tyre, te hapësirave te tyre. Nga ana tjetër nevojitet që administrate vendore të dalë nga normat dhe burokracitë institucionale për tu hapur në një ballafaqim të vërtetë me ata të cilët jetojnë, në fshat dhe në qytet për të ndaluar planifikimet frut të financimeve në momentin e fundit që ka karakterizuar 25 vitet e fundit.

Është e drejtë të pyesim veten se çfarë është dhe çfarë duhet të jetë qyteti për ne ? Me një vështrim optimist, ndoshta kuptimi i vërtetë mund të jetë ky: Një qytet i jetueshëm, një qytet i qëndrueshëm, jo një qytet i padukshëm. Interesi im për qytetin e qëndrueshëm filloi kur unë isha student në universitetin e Padovas, vit në të cilin Padova u shpall qyteti më i jetueshëm në Itali. Atëhere kuptova  se na nevojitet të përmirësojmë jetën e njerëzve, duke i bërë  qytetet tona më  të jetueshem. U përpoqa të bëj interpretimin tim personal të qëndrueshmërisë, duke pasur si referencë konceptin e peizazhit kulturor në të gjitha format e tij. Qëndrueshmëria barazohet me diçka të thjeshtë, të shëndetëshme, të pastër: një mënyrë për ta bërë një hapësirë ​​publike më të përshtatëshme, duke u kujdesur për mjedisin në të cilin jemi duke planifikuar. Këtu hyn edhe koncepti i arkitekturës së qëndrueshme, si arkitektura me sens të përbashkët, në formën e arkitekturës se përditshme, e cila është tipike e ndërtesave të një vendi të caktuar që gjithmonë është e përshtatur në mënyrën më të mire me kontekstin përreth, disponueshmërinë e lëndëve të para dhe kushtet e motit. Bazuar në eksperiencat më të mira, unë besoj se qëndrueshmëria duhet të bëhet pjesë e programit të detyrueshëm në shkollën tonë. Sigurisht, ajo duhet të përfshihet, gjithashtu si subjekt studimi në universitete. Në fund të fundit, qëndrueshmëria na prek të gjithëve, edhe pse ndoshta shumica e njerëzve nuk e konsiderojnë atë një problem real, që kondicionon të tashmen dhe të ardhmen tonë. Shumë mendojnë se "nuk ka të bëjë me mua, kjo nuk është përgjegjësia ime, kjo do të ndikojë dikë tjetër." Në fakt e kundërta është e vërtetë: qytetet dhe ndërtesat tona na ndikojnë ne, ndikojnë mjedisin, ndikojnë  planetin. Qëndrueshmëria do të bëhet një koncept i gjithëpranuar vetëm kur shkollat ​​dhe universitetet do të jenë në gjëndje të sigurojnë mjetet për të kapërcyer këtë mentalitet. Një qasje e qëndrueshme është gjithmonë një stimul pozitiv.

Me pak fjalë, për të krijuar një qytet të qëndrueshëm dhe efikas ne duhet të veprojmë për të përmirësuar "performancën" e tij dhe për të realizuar një kombinim që  rezulton në tregues pozitiv të përdorimit të burimeve themelore të qytetit: energji, materiale, tokë dhe uji. Mënyra se si këto kombinohen  përcakton llojet e strategjive urbane për një qytet më të mirë dhe efikas. Vetëm me një projekt të qëndrueshëm urban mund të krijohen qytetet dinamike, ku në vemendje të qytetarëve është mjedisi. Përdoruesit e qyteteve janë një pasuri e rëndësishme për të arritur të ndërtojmë një qytet të qëndrueshëm. Nevojitet të kultivojmë pjesëmarrjen për t’i bërë aktive përdoruesit e qytetit dhe për ti përfshire ata në rritjen e mirëqenies së tyre. Komunitetit duhet t’i jepen mjete dhe informacion të mjaftueshme për të arritur një mjedis të qëndrueshëm, pa të cilin anëtarët e tij janë të detyruar të bëjnë ndryshime drastike në jetën e perditeshme. Në bashkitë e reja, inteligjente, informacioni duhet të rrjedhë dhe të jetë i arritshëm për të gjithë, mbasi pjesëmarrja e publikut është një mjet kyç.   

Me pjesëmarrjen aktive ne mundemi të kemi një arkitekturë dhe një të ardhme më të mirë të krijuar nga përdoruesit, si për komunitetin  ashtu edhe për qytetin. Pjesëmarrja sociale është një nga tri aspekte që përcaktojnë një qasje të qëndrueshme. Dy të tjerët janë ekonomia dhe ekologjia. Parë nga këndvështrimi im, këto janë dy aspekte të së njëjtës ide, të cilat shpesh nuk punojnë së bashku, edhe kur duhet ta bëjnë atë. Edhe pse pjesëmarrja e qytetarëve është një pikë shumë e rëndësishme, shpesh në projektet e mëdha i jepet më shumë peshë firmës arkitekturore që i ka zhvilluar ato.   Është moment për reflektim dhe ndërtimin e një vizion afatgjatë për zhvillimin e territorit. Do të doja të mendoj se, për të rinjtë dhe shpikësit, ky është një moment i mire për të realizuar idetë e tyre, si në aspektin e kreativ  ashtu edhe dinamikës së pjesëmarrjes, me arsyetimin se ata janë plot me element të teknologjisë së lartë. 

Luiza Hoxhaj
Tirane me 22/05/2015

Europe Day - Dita e Evropës

 

 

Europe Day

Europe Day held on 9 May every year celebrates peace and unity in Europe. The date marks the anniversary of the historical 'Schuman declaration'. At a speech in Paris in 1950, Robert Schuman, the then French foreign minister, set out his idea for a new form of political cooperation in Europe, which would make war between Europe's nations unthinkable. Schuman's proposal is considered to be the beginning of what is now the European Union.

Dita e Evropës

Evropa më 9 maj çdo vit feston paqen dhe unitetin në Evropë. Kjo datë shënon përvjetorin e "Deklaratës historike të Shumanit". Në një fjalim në Paris në vitin 1950, Robert Shuman, ministri i jashtëm francez, atëherë, artikuloi idenë e tij për një formë të re të bashkëpunimit politik në Evropë, e cila do ta bënte luftën midis kombeve të Europës të pamendueshme. Propozimi i Shumanit konsiderohet të jetë fillimi i asaj që është tani Bashkimi Evropian.