The Growing Presence of Acting Mayors in Albania: A Democratic Challenge

In recent years, Albania has witnessed a steady increase in the number of acting mayors (kryetarë të komanduar). At first glance, this might seem like a mere technical or administrative matter. However, in reality, the implications are far more profound—directly affecting democracy at the local level, the quality of representation, and the legitimacy of public authority.

Why does this matter?

Local government is the closest level of governance to citizens. Decisions made by municipalities shape the quality of daily life, guide investments, and define the future of entire territories for decades. When a municipality is led by an acting mayor rather than an elected one, citizens lose the essential guarantee of democratic legitimacy. Authority is exercised without direct accountability to the people.

Risks of prolonged interim leadership

1. Weakening of democratic standards – Acting mayors are not elected by citizens, and their mandate is temporary. Extending their role beyond short emergencies undermines the very foundation of representative democracy.

2. Distorted decision-making – Strategic decisions with long-term consequences may be made without proper legitimacy. This creates the risk of irreversible mistakes in urban planning, infrastructure, and local development.

3. Erosion of public trust – Citizens who already feel distant from politics may become more skeptical and disengaged when they see that their leaders are appointed rather than chosen.

The urgency of the moment

We are currently at a critical juncture: municipalities across Albania are about to take decisions that will shape development for generations to come. If these decisions are made under interim leadership, the costs will be high and difficult to reverse. Local democracy must not be put on hold.

What should be done?

• Clear timelines: The law should set strict deadlines for how long an acting mayor can serve.

• Priority to elections: By-elections should be organized without delay, guaranteeing that citizens can choose their representatives.

• Strengthening local governance: Institutional reforms are needed to ensure that municipalities are not left in a state of prolonged provisional leadership.

Conclusion

Acting mayors (kryetarë të komanduar) may seem like a technical solution, but in reality, they represent a democratic challenge. Albania’s path toward stronger democracy and European integration requires commitment not only at the national level but also in the municipalities, where citizens most directly experience governance. Democracy cannot function properly without legitimate and accountable local leaders.

---

Kryetarët e komanduar në bashki: një boshllëk i madh demokratik

Në muajt e fundit, Shqipëria është përballur me një fenomen të pazakontë në nivelin e qeverisjes vendore: disa prej kryetarëve të bashkive më të mëdha të vendit nuk po ushtrojnë më mandatin e tyre. Disa janë nën hetim apo në arrest, të tjerë janë dorëhequr, dhe katër të tjerë janë bërë deputetë.

Në këto kushte, drejtimin e bashkive e kanë marrë të ashtuquajturit kryetarë të komanduar – persona që nuk janë zgjedhur nga qytetarët me votë të drejtpërdrejtë, por të emëruar nga këshillat bashkiake për të zëvendësuar kryetarin e munguar.

Ligji shqiptar i jep këtyre kryetarëve të komanduar kompetenca të plota, njësoj si kryetarët e zgjedhur. Por këtu lind pyetja themelore:
👉 A është e drejtë që një person pa mandat popullor të marrë vendime që prekin zhvillimin e një qyteti për dekada të tëra?

---

Çfarë ndodh në vende të tjera?

• Italia: kur kryetari largohet nga detyra, qeveria dërgon një komisioner neutral. Ky administron përditshmërinë, por nuk merr vendime madhore. Brenda 6 muajsh zhvillohen zgjedhje të reja.

• Greqia: zëvendësuesi nga këshilli bashkiak merr detyrën, por nëse mungesa është më e gjatë se një vit, shpallen zgjedhje të jashtëzakonshme.

• Maqedonia e Veriut: qeveria cakton një ushtrues detyre dhe brenda 90 ditësh thirren zgjedhjet.

• Kosova: zëvendëskryetari merr përkohësisht detyrën, por zgjedhjet e jashtëzakonshme zhvillohen brenda 45 ditësh.

• Shqipëria: kryetari i komanduar mund të qëndrojë deri në fund të mandatit (pra edhe 2-3 vjet) dhe ka kompetenca të pakufizuara, përfshirë vendime strategjike.

---

Ku qëndron problemi?

Sot në Shqipëri, komandimi ka tre boshllëqe madhore:

1. Zgjatje e pakufizuar – kryetari i komanduar mund të qëndrojë deri në përfundim të mandatit.

2. Kompetenca të plota – mund të nënshkruajë PPP, plane urbanistike, apo kontrata që ndryshojnë fatin e qytetit për dekada.

3. Mungesë legjitimiteti demokratik – qytetarët nuk kanë asnjë fjalë në këtë proces.

---

Çfarë duhet ndryshuar?

Për të ruajtur balancën mes stabilitetit administrativ dhe legjitimitetit demokratik, Shqipëria mund të ndjekë disa rrugë:

• Afat i kufizuar i komandimit: jo më shumë se 3–6 muaj.

• Zgjedhje të jashtëzakonshme: nëse periudha e mbetur është më e gjatë se 1 vit.

• Kompetenca të kufizuara: kryetari i komanduar të administrojë përditshmërinë, jo të marrë vendime të pakthyeshme.

• Modeli i komisionerit neutral: një figurë e paanshme, e emëruar përkohësisht nga qeveria ose një organ i pavarur.

---

Përfundim

Rasti i kryetarëve të komanduar ka zbuluar një boshllëk të madh ligjor dhe demokratik në Shqipëri. Nëse nuk ndërhyhet shpejt, rrezikojmë që qytete të tëra të udhëhiqen për vite nga persona pa mandat popullor, që marrin vendime afatgjata dhe të pakthyeshme.

Kjo është një thirrje për reformë ligjore urgjente, që të garantohet se qytetarët nuk mbeten jashtë procesit të përfaqësimit dhe që demokracia vendore të mos kthehet në një formalitet.